گریه کردن بر میت

گریه کردن بر میت جایز است، به شرط این‌که بدون سر و صدا و نوحه باشد. اشک ریختن از ترحم و دل‌سوزی است و از رحمتی است که الله در قلب بندگان خود قرار داده است. اما پاره کردن لباس، زدن به سر و صورت، داد و فریاد کردن و… حرام است. اگر میت وصیت کرده باشد که بر من گریه کنید و… به خاطر گریه‌ای که بر او می‌کنند، در قبرش عذاب می‌شود.

۱- عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ رضی الله عنه قَالَ: دَخَلْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم عَلَى أَبِی سَیْفٍ القَیْنِ، وَکَانَ ظِئْرًا لِإِبْرَاهِیمَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ، فَأَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم إِبْرَاهِیمَ، فَقَبَّلَهُ، وَشَمَّهُ، ثُمَّ دَخَلْنَا عَلَیْهِ بَعْدَ ذَلِکَ وَإِبْرَاهِیمُ یَجُودُ بِنَفْسِهِ، فَجَعَلَتْ عَیْنَا رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم تَذْرِفَانِ، فَقَالَ لَهُ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَوْفٍ س: وَأَنْتَ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ فَقَالَ: «یَا ابْنَ عَوْفٍ إِنَّهَا رَحْمَهٌ»، ثُمَّ أَتْبَعَهَا بِأُخْرَى، فَقَالَ صلی الله علیه وسلم: «إِنَّ العَیْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ یَحْزَنُ، وَلاَ نَقُولُ إِلَّا مَا یَرْضَى رَبُّنَا، وَإِنَّا بِفِرَاقِکَ یَا إِبْرَاهِیمُ لَمَحْزُونُونَ».

انس ابن مالک رضی الله عنه روایت می‌کند که با رسول الله صلی الله علیه وسلم نزد ابوسیفِ آهنگر رفتیم. او پدر رضاعی ابراهیم – فرزند رسول الله ج- بود. پیامبر ابراهیم را برداشت و بوسید و بویید. بار دیگر که به خانه ابوسیف رفتیم، ابراهیم آخرین لحظات زندگی‌اش را می‌گذراند. اشک از چشمان رسول الله صلی الله علیه وسلم جاری شد. عبدالرحمن بن عوف گفت: ای پیامبر! شما هم گریه می‌کنید؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «ای ابن عوف، این (گریه کردن من) رحمت است». و همچنان که اشک می‌ریخت، فرمود: «چشم‌ها، اشک می‌ریزد و دل اندوهگین است و ما سخنی که موجب عدم ناخوشنودی الله شود، به زبان نخواهیم آورد. و ما به خاطر جدایی از تو، ای ابراهیم! سخت غمگین هستیم».^[۱]

۲- عَنِ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رضی الله عنه عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «المَیِّتُ یُعَذَّبُ فِی قَبْرِهِ بِمَا نِیحَ عَلَیْهِ».^[۲]

عمر بن خطاب رضی الله عنه روایت می‌کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «مرده در قبر خود به سبب نوحه‌خوانی بر او و به خاطر شیونی که برای او سر می‌دهند، عذاب داده می‌شود». (البته این عذاب برای میتی است که به نوحه خوانی و… سفارش کرده یا به این معتقد و از این کار راضی باشد).

۳- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ رضی الله عنهما أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم أَمْهَلَ آلَ جَعْفَرٍ ثَلَاثًا أَنْ یَأْتِیَهُمْ، ثُمَّ أَتَاهُمْ، فَقَالَ: «لَا تَبْکُوا عَلَى أَخِی بَعْدَ الْیَوْمِ»، ثُمَّ قَالَ: «ادْعُوا لِی بَنِی أَخِی»، فَجِیءَ بِنَا کَأَنَّا أَفْرُخٌ، فَقَالَ: «ادْعُوا لِی الْحَلَّاقَ»، فَأَمَرَهُ فَحَلَقَ رُءُوسَنَا.^[۳]

عبدالله بن جعفر رضی الله عنهما می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم پس از گذشتِ سه روز از شهادت جعفر نزد خانواده‌ی او آمد و فرمود: «از امروز به بعد به خاطر برادرم گریه نکنید»؛ سپس فرمود: «پسران برادرم را نزدم بیاورید». ما را که مانند بچه‌های پرندگان- موهای آشفته‌ای داشتیم- آوردند. فرمود: «آرایشگر را به نزدم فراخوانید». و آن‌گاه به آرایشگر دستور داد که سرهای ما را بتراشد و او هم این هم این کار را انجام داد.

-[۱] متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۳۰۳ و مسلم حدیث شماره ۲۳۱۵ با لفظ بخاری

[۲]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۲۹۲ و مسلم حدیث شماره ۹۲۷ با لفظ بخاری

[۳]– صحیح؛ ابوداود حدیث شماره ۴۱۹۲ و نسایی حدیث شماره ۵۲۲۷ با لفظ ابوداود