هرگاه مثلاً سه رکعت میخواند، پس از قیامِ رکعت سوم یا پس از پایان قرائت قبل از رکوع، دستهایش را بلند کند و حمد و ثنای الله را بهجای آورَد. سپس بر پیامبر صلی الله علیه وسلم درود بفرستد و هرچه خواست، دعای مأثور بخواند، مانند این دعا:
«اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیمَنْ هَدَیْتَ، وَعَافِنِی فِیمَنْ عَافَیْتَ، وَتَوَلَّنِی فِیمَنْ تَوَلَّیْتَ، وَبَارِکْ لِی فِیمَا أَعْطَیْتَ، وَقِنِی شَرَّ مَا قَضَیْتَ، إِنَّکَ تَقْضِی وَلَا یُقْضَى عَلَیْکَ، وَإِنَّهُ لَا یَذِلُّ مَنْ وَالَیْتَ، وَلَا یَعِزُّ مَنْ عَادَیْتَ، تَبَارَکْتَ رَبَّنَا وَتَعَالَیْتَ».[۱]
«یا الله! مرا در زمرهی کسانی قرار ده که آنان را هدایت کردهای، و مرا جزو کسانی قرار ده که به ایشان عافیت عطا کردی. مرا جزو کسانی قرار ده که تو یاور آنان هستی، و در آنچه به من عنایت کردهای، برکت بده و مرا از شر آنچه مقدر کردهای محفوظ بدار. بیگمان این تو هستی که قضاوت میکنی و بر علیه تو قضاوت و حکم نخواهد شد و هر کسی را تو دوست بداری (حمایت کنی)، ذلیل و خوار نمیشود. و کسیکه تو با او دشمنی کنی، هرگز عزت نمییابد. پروردگارا، تو با برکت و بلندمرتبه هستی».
و گاهی این قنوت را بخواند که از عمر رضی الله عنه ثابت است:
«اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْتَعِینُکَ وَنَسْتَغْفِرُکَ، وَنُثْنِی عَلَیْکَ الْخَیْرَ، وَلَا نَکْفُرُکَ، وَنُؤْمِنُ بِکَ، وَنَخْضَعُ لَکَ، وَنَخْلَعَ مَنْ یَکْفُرُکَ. اللَّهُمَّ إِیَّاکَ نَعْبُدُ، وَلَکَ نُصَلِّی وَنَسْجُدُ وَإِلَیْکَ نَسْعَى وَنَحْفِدُ، نَرْجُو رَحْمَتَکَ، وَنَخْشَى عَذَابَکَ، إِنَّ عَذَابَکَ بِالْکَافِرِینَ مُلْحِقٌ».[۲]
«یا الله! از تو مدد میجوییم و آمرزش میخواهیم و برای تو ثنای نیک میگوییم و به تو کفر نمیورزیم و به تو ایمان میآوریم و برای تو فروتنی میکنیم و از کسیکه به تو کفر میورزد، کناره میگیریم. یا الله! فقط تو را بندگی میکنیم و برای تو نماز میخوانیم و تو را سجده میکنیم، و به سوی تو تلاش میکنیم، عملی انجام میدهیم که به تو نزدیک شویم و به رحمت تو امیدواریم و از عذاب تو میترسیم. بیتردید عذاب تو به کفار خواهد رسید».
میتواند دعاهای مأثورهی دیگری نیز بخواند و البته طولانی نکند، مانند این دعاها:
«اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِی دِینِی الَّذِی هُوَ عِصْمَهُ أَمْرِی، وَأَصْلِحْ لِی دُنْیَایَ الَّتِی فِیهَا مَعَاشِی، وَأَصْلِحْ لِی آخِرَتِی الَّتِی فِیهَا مَعَادِی، وَاجْعَلِ الْحَیَاهَ زِیَادَهً لِی فِی کُلِّ خَیْرٍ، وَاجْعَلِ الْمَوْتَ رَاحَهً لِی مِنْ کُلِّ شَرٍّ».[۳]
«یا الله! دینم را که نگه دارندهی من از بدیهاست و دنیایم را که زندگانیام در آن است و آخرتم را که بازگشتم به سوی آن میباشد، اصلاح بفرما و زندگی را باعث افزایش نیکیهایم و مرگم را باعث راحتی و رهاییام از همهی بدیها قرار بده».
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْعَجْزِ، وَالْکَسَلِ، وَالْجُبْنِ، وَالْبُخْلِ، وَالْهَرَمِ، وَعَذَابِ الْقَبْرِ اللَّهُمَّ آتِ نَفْسِی تَقْوَاهَا، وَزَکِّهَا أَنْتَ خَیْرُ مَنْ زَکَّاهَا، أَنْتَ وَلِیُّهَا وَمَوْلَاهَا، اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عِلْمٍ لَا یَنْفَعُ، وَمِنْ قَلْبٍ لَا یَخْشَعُ، وَمِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَعُ، وَمِنْ دَعْوَهٍ لَا یُسْتَجَابُ لَهَا».[۴]
«یا الله! من از ناتوانی، تنبلی، بزدلی، بخیلی، پیری و عذاب قبر به تو پناه میبرم؛ یا الله! به نفس من تقوایش را عنایت کن و آن را پاک بگردان که تو بهترین کسی هستی که آن را پاک میگردانی؛ تو یاور و مالک و کارسازِ آن هستی. یا الله! از علمِ بیثمر و بیسود و از قلبی که خشوع ندارد و از نفس حریصی که سیر نمیشود و از دعایی که پذیرفته نمیگردد، به تو پناه میبرم».
سپس در پایان قنوت بر پیامبر صلی الله علیه وسلم درود بخواند و در پایان این دعا و سایر دعاها دستانش را به چهرهاش نمالد، زیرا در سنت وارد نشده است.
همچنین میتواند دعاهایی که مطابق با قرآن و سنتاند و خیر دنیا و آخرت را دربردارند، بخواند.
[۱]– صحیح؛ ابوداود حدیث شماره ۱۴۲۵ و ترمذی حدیث شماره ۴۶۴
[۲]– صحیح؛ بیهقی حدیث شماره ۳۱۴۴٫ ارواء الغلیل آلبانی: ۴۲۸
[۳]– مسلم حدیث شماره ۲۷۲۰
[۴]– مسلم حدیث شماره ۲۷۲۲