تمام معصیتهایی که شارع بر آنها اسم کفر را آورده، در حالی که اسم ایمان را از فاعل آنها نفی ننموده است، کفر اصغر میباشد.
مانند اینکه پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید:
«لا ترجعوا بعدی کفاراً یضرب بعضکم رقاب بعض»
[بخاری۸/۹۱_مسلم۱/۵۸]
«بعد از من با کشتن همدیگر کافر نشوید».
و میفرماید :
«سباب المسلم فسوق و قتاله کفر»
«فحش و ناسزا گفتن به مؤمن فسق و کشتن او کفر است».
[بخاری۸/۹۱_مسلم ۱/۵۸]
پیامبر صلی الله علیه وسلم بر کشتن مسلمان توسط دیگر مسلمانان لفظ کفر و بر قاتل مسلمانان لفظ کفار را آورده است.
در حالیکه خداوند میفرماید:
( وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا) حجرات ۹
«و اگر دو طایفه از مؤمنان با هم بجنگند میان آن دو را اصلاح دهید.»
( إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ) حجرات۱۰
«در حقیقت مؤمنان با هم برادرند پس میان برادرانتان را سازش دهید.»
خداوند در بین مسلمانانی که با همدیگر قتال میکنند، قائل به «برادری ایمانی» میباشد. پس بدیهی است که اصل ایمان را از آنها نفی ننموده است.
در آیهی قصاص نیز خداوند میفرماید:
( فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَیْهِ بِإِحْسَانٍ)بقره ۱۷۸
«هر کس که از جانب برادر [دینى]اش [یعنى ولى مقتول] چیزى [از حق قصاص] به او گذشت شود [باید از گذشت ولى مقتول] به طور پسندیده پیروى کند و با [رعایت] احسان [خونبها را] به او بپردازد.»
در این آیه نیز اخوت اسلامی برای قاتل و خانواده مقتول ثابت شده است.
همچنین پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید:
«لا یزنی الزانی حین یزنی و هو مؤمن، ولا یسرق حین یسرق و هو مؤمن، ولا یشرب الخمر حین یشربها و هو مؤمن» [بخاری۸/۱۳_مسلم۵۵_۱/۵۴]
«زناکار در حین ارتکاب زنا و سارق در حین سرقت و شرابخوار در حین شرب خمر مؤمن نیستند».
و در حدیث ابوذر آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود:
«ما من عبد قال لا إله إلا الله ثم مات علی ذلک إلا دخل الجنه قلت و إن زنی و إن سرق؟ قال: و إن زنی و إن سرق ثلاثاً، ثم قال فی الرابعه علی رغم أنف أبیذر»
و در صحیحین نیز از ابوذر غفاری روایت شده است که پیغمبر فرمود: «هر بندهای که لاالهالاالله را گفته و بر آن بمیرد، وارد بهشت میشود. [ابوذر میگوید] گفتم: هر چند که زنا و سرقت هم کرده باشد؟ [پیامبر در جواب] فرمود: بله هرچند که زنا وسرقت هم نموده باشد. سه بار این مطلب را تکرار فرمودند. و مرتبهی چهارم فرمودند: بر خلاف میل ابوذر».[بخاری۱۷۷_۱۷۶/۷_مسلم۱/۶۶]
این احادیث دلالت میکند بر اینکه ایمان به صورت کلی از زناکار وسارق و شرابخوار زایل نگشته است. زیرا که فرمودهی پیامبر صلی الله علیه وسلم مبنی بر اینکه این افراد وارد بهشت میشوند، نشان میدهد که با ارتکاب این گناهان اصل ایمان از آنها زایل نمیگردد.
برداشت فوق نیز برگرفته از این مطلب است که غیر از مؤمنان کس دیگری وارد بهشت نمیشود.
منظور پیامبر صلی الله علیه وسلم از این احادیث اشاره به نقصان ایمان و از دست رفتن کمال آن است. و تنها هنگامی بنده با انجام این معاصی کافر میشود که انجام آنها را حلال و جایز بداند. چون که در این حال عمل و اعتقاد فرد مستلزم تکذیب قرآن و پیامبر در مسألهی تحریم و تحلیل است تا جائیکه حتی اگر آنها را هم انجام ندهد و فقط معتقد به حلال بودن آنها باشد، باز هم دچار کفر اکبر گشته است. والله أعلم.