کسی که به یک تنگدست فرصت می‌دهد و باز پرداخت بدهی خود از او را به تأخیر می‌اندازد(۱)

بخاری، کتاب «البُیُوعِ» باب: [مَنْ أَنْظَرَ مُعْسِرًا]

۲۴۶- «عَنْ حُذَیْفَهَ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ  صلی الله علیه و سلم: تَلَقَّتِ المَلاَئِکَهُ رُوحَ رَجُلٍ مِمَّنْ کَانَ قَبْلَکُمْ، قَالُوا: – أَوْ فَقَالُوا – أَعَمِلْتَ مِنَ الخَیْرِ شَیْئًا؟ قَالَ: کُنْتُ آمُرُ فِتْیَانِی أَنْ یُنْظِرُوا وَیَتَجَاوَزُوا عَنِ المُوسِرِ، قَالَ: قَالَ: فَتَجَاوَزُوا عَنْهُ، أَیْ: بِأَمْرِ اللّهِ تَعَالَى لَهُمْ بِذِلِکَ وَاللّهُ أَعْلَمُ».

246. «از حذیفه رضی الله عنه روایت شده است که گفت: پیامبرصلی الله علیه و سلم فرمودند: فرشتگان روح مردی را که پیش از شما زندگی می‌کرد، گرفتند و به او گفتند: آیا کار نیکی انجام داده‌ای؟ جواب داد: من [به مردم وام می‌دادم و] به خدمتکارانم دستور می‌دادم که به بدهکار فرصت دهند [و وامش را به تأخیر اندازند] و برای کسی هم که می‌توانست وام را پرداخت کند، تخفیف دهند و بر او سخت نگیرند، پیامبرصلی الله علیه و سلم فرمودند: پس از او گذشت کردند»، یعنی به امر خداوند متعال از او گذشت کردند – والله أعلم.

۲۴۷- ابومالک از رِبعی حدیث بالا را چنین روایت می‌کند: «کُنْتُ أُیَسِّرُ عَلَى المُوسِرِ، وَأُنْظِرُ المُعْسِرَ» «من بر کسی که می‌توانست وام را پرداخت کند، سخت نمی‌گرفتم و به کسی هم که تنگدست بود، فرصت می‌دادم».

و ابوعوانه از عبدالملک از رِبعی چنین آورده است: «أُنْظِرُ المُوسِرَ، وَأَتَجَاوَزُ عَنِ المُعْسِرِ» «به کسی که توانایی آن را داشت، فرصت می‌دادم و از کسی هم که تنگدست بود، گذشت می‌کردم».