کسب فضایل، تاج زندگی سعادتمندانه

بنده، اگر می‌خواهد به سعادت و امنیت و‌آرامش دست یازد، باید به سوی خوبی‌ها و صفات پسنیده و کارهای زیبا بشتابد. در حدیث آمده است: «مشتاق و آزمند چیزی باش که به تو نفع می‌رساند و از خداوند کمک بخواه».

یکی از اصحاب از پیامبر  صلی الله علیه وسلم  درخواست نمود تا در بهشت همراه ایشان باشد، پیامبر  صلی الله علیه وسلم  به او فرمود: «به من با سجده‌های زیاد کمک کن (تا بتوانم بخاطر سجده‌های زیادت، از خدا بخواهم که تو را در بهشت همراه من بگرداند). چون تو هیچ سجده‌ای برای خدا نمی‌کنی، مگر آنکه خداوند به سبب آن یک درجه مقام تو را بالا می‌برد».

صحابی دیگری درباره چیزی می‌پرسد که همه خوبی‌ها در آن جمع شده باشد؛ پیامبر  صلی الله علیه وسلم  به او می‌فرماید: «همواره زبانت به ذکر خدا مشغول باشد».

پیامبر  صلی الله علیه وسلم  در پاسخ به شخص دیگری می‌فرماید: «به هیچکس دشنام مده، با دست خود هیچکس را مزن و اگر کسی، تو را به آنچه درباره تو می‌دانست، ناسزا گفت، تو، او را با آنچه درباره او می‌دانی، ناسزا مگو و هیچ کار خوبی را حقیر مدان حتی اگر از دلو خود در ظرف کسی آب بریزی که می‌خواهد آب بردارد».

برای کسب خوبی‌ها باید شتافت. پیامبر  صلی الله علیه وسلم  می‌فرماید:

«قبل از آمدن فتنه‌ها، به انجام اعمال صالح بپردازید».

«پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بدان».

خدای متعال می‌فرماید: ﴿۞وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَهٖ مِّن رَّبِّکُمۡ وَجَنَّهٍ﴾ [آل عمران: ۱۳۳] «و به سوی آمرزشی از سوی پروردگارتان و به بهشت بشتابید».

﴿إِنَّهُمۡ کَانُواْ یُسَٰرِعُونَ فِی ٱلۡخَیۡرَٰتِ﴾ [الإنبیاء: ۹۰] «بی‌گمان آنها در انجام خوبی‌ها می‌شتابند». ﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ ١٠﴾ [الواقعه: ۱۰] «و پیشگامان پیشتاز».

در انجام کارخوب، سستی و درنگ نکن و در طلب فضایل و خوبی‌ها امروز و فردا مکن.

﴿وَفِی ذَٰلِکَ فَلۡیَتَنَافَسِ ٱلۡمُتَنَٰفِسُونَ ٢۶﴾ [المطففین: ۲۶] «علاقمندان باید در دین از همدیگر پیشی بگیرند».

عمر بن خطاب رضی الله عنه پس از آنکه ضربه می‌خورد و خونریزی دارد، جوانی را می‌بیند که شلوارش از برجستگی پا، پایین تر است و به زمین کشیده می‌شود. عمر رضی الله عنه به او گفت: «ای برادرزاده‌ام! شلوارت را بالا بکش، چون بیشتر مایه پرهیزگاری است و لباست نیز تمیزتر خواهد بود».

این، امر به معروف در واپسین لحظات زندگی است: ﴿لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَتَقَدَّمَ أَوۡ یَتَأَخَّرَ ٣٧﴾ [المدثر: ۳۷] «برای هرکس از شما که بخواهد جلو برود یا عقب بماند».

سعادت، با خواب زیاد و مشغول شدن به سرگرمی‌های دنیا و ترک خوبی‌ها به دست نمی‌آید: ﴿وَلَٰکِن کَرِهَ ٱللَّهُ ٱنۢبِعَاثَهُمۡ فَثَبَّطَهُمۡ وَقِیلَ ٱقۡعُدُواْ مَعَ ٱلۡقَٰعِدِینَ ۴۶﴾ [التوبه: ۴۶] «ولی خداوند، برخاستن و خروج آنها را نپسندید؛ پس آنها را باز نگاه داشت و گفته شد: با آنهایی که نشسته‌اند، بنشینید».

منطق افراد پست همت و فرومایه می‌گوید: ﴿لَا تَنفِرُواْ فِی ٱلۡحَرِّۗ﴾ [التوبه: ۸۱] «در گرما (برای جهاد) حرکت نکنید». ﴿لَّوۡ کَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ﴾ [آل عمران: ۱۵۶] «اگر آنها پیش ما می‌بودند و به جهاد نمی‌رفتند، نمی‌مردند و کشته نمی‌شدند».

خداوند، بندگانش را از به تأخیر انداختن کار خیر نهی کرده است: ﴿مَا لَکُمۡ إِذَا قِیلَ لَکُمُ ٱنفِرُواْ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ﴾ [التوبه: ۳۸] «شما را چه شده که وقتی به شما گفته می‌شود: برای جهاد حرکت کنید، زمینگیرمی‌شوید؟». ﴿وَإِنَّ مِنکُمۡ لَمَن لَّیُبَطِّئَنَّ﴾ [النساء: ۷۲] «و از شما کسانی هستند که تأخیر می‌کنند». ﴿وَلَٰکِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ﴾ [الأعراف: ۱۷۶] «ولی او خود را به زمین انداخت». ﴿أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَکُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ﴾ [المائده: ۳۱] «آیا از آنکه مانند این کلاغ باشم، درمانده‌ام؟». ﴿ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَیَوٰهَ ٱلدُّنۡیَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَهِ﴾ [النحل: ۱۰۷] «این، برای آن است که آنها زندگانی دنیا را بر آخرت ترجیح داده‌اند». ﴿وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ﴾ [الأنفال: ۴۶] «و باهمدیگر کشمکش و جدال نکنید که سست می‌شوید». ﴿وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰهِ قَامُواْ کُسَالَىٰ﴾ [النساء: ۱۴۲] «و هرگاه برای نماز بلند شوند، با تنبلی برمی خیزند و به نماز می‌ایستند». در حدیث آمده است: «بارخدایا! از تنبلی به تو پناه می‌برم؛ «زیرک، کسی است که نفس خود را مطیع کند و برای بعد از مرگ، کار نماید و ناتوان کسی است که از هوای نفس خود پیروی کند و به خدا امیدوار باشد».