کرامت انسان در اسلام
بدون تردید دین اسلام آدمی را بسیار گرامی داشته و هیچیک از نظامهای دنیوی چنین کرامتی برای انسان قائل نشدهاند. دلایلی از قرآن و سنّت بیانگر و گواه بر این مطلبند.
آیۀ زیر در این زمینه کافی است که الله میفرماید:
﴿۞وَلَقَدۡ کَرَّمۡنَا بَنِیٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِی ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ کَثِیرٖ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِیلٗا﴾ [الإسراء: ۷۰]
«و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا [بر مرکبها] حمل کردیم و از انواع [روزیهای] پاکیزه به آنان روزی دادیم و قطعاً آدمیان را بر بسیاری از موجوداتی که آفریدهایم، برتری بخشیدیم.»
این از فضل و احسان بیشمار الله تعالی است که آدمی را با تمامی انواع اکرام، گرامی داشته است؛ یعنی با علم، تشخیص، عقل، چهره، فرستادن پیامبران ، نازلکردن کتابهای آسمانی و تصرّف و تسلّط انسان بر آنچه در زمین است.[۱]
شیخ محمّد طاهر بن عاشور در تفسیر آیۀ مذکور میگوید: «مراد از بنیآدم، تمامی انسانهاست و اوصاف مذکور برای همۀ بشر بوده، چنانکه احکام منسوب به گروههای بشری اینگونه است.»
در این آیه، پنج نوع احسان و بخشش بیان شده است: اکرام، رامنمودن مرکبها در خشکی، رامنمودن مرکبها در دریا، روزیدادن انسانها از طیّبات و برتریدادن آنان بر بسیاری از مخلوقات.»[۲]
سپس سخن مهمّی را بیان نموده و میگوید: «نعمت اکرام و گرامیداشتن انسانها، صفتی است که الله تعالی فقط آدمیان را از میان سایر مخلوقات زمینی برای این ویژگی برگزیده است.
[۱]– نک: محاسن التّأویل، قاسمی، ج ۱۰، صص ۲۵۰- ۲۵۱؛ تفسیر السّعدی، ص ۴۶۳٫
[۲]– تفسیر التّحریر والتّنویر، ج ۱۵، ص ۱۶۴٫