کدام حیوانات زکات دارند؟

 الحمدلله،علمای مذاهب اجماع و اتفاق دارند که زکات بر سه حیوان زیر واجب است :

۱- شتر

۲- گاو

۳- گوسفند (که بز نیز مشمول آن می شود).

پس هرگاه یکی از اصناف این حیوانات به حد نصاب برسند، و یکسال بر مالکیت آنها بگذرد، بشرطیکه غالب سال را از مراتع و علفزارهای طبیعی و دشت و صحرا تغذیه کنند، زکات دارند، و نصاب شتر پنج (۵) نفر است، و نصاب گاو سی (۳۰) رأس و گوسفند نیز چهل (۴۰) رأس باشد. اما اگر صاحب آنها برای تامین خوراکشان متحمل زحمت و خرج بشود، زکاتی بر آنها واجب نخواهد شد.

و اما غیر این حیوانات زکات ندارند، مانند : مرغ و خروس و اردک و قاز و بوقلمون و شترمرغ و قاطر و الاغ و غیره، مگر آنکه هدف از نگهداری آنها برای خرید و فروش و کسب سود باشد، در آنصورت حکم کالای تجاری خواهند داشت و زکات بر قیمت آنها لازم می شود.

➖و اما درباره زکات اسب اختلاف نظر است؛ جمهور فقهاء – از جمله دو شاگرد ابوحنیفه – گفتند : اسب زکات ندارد، مگر آنکه هدف از نگهداری آن برای تجارت باشد، و دلیل آنها حدیث نبوی صلی الله علیه وسلم است که فرمود : « لَیْسَ عَلَی الْمُسْلِمِ فِی عَبْدِهِ وَلا فَرَسِهِ صَدَقَهٌ». متفق علیه

یعنی : « زکاتی بر مسلمان در برده اش و اسبش واجب نیست».

➖اما امام ابوحنیفه و زفر (شاگرد دیگر ایشان) گفتند : اگر اسب در مراتع طبیعی چرا کند، زکات دارند، دلیل آنها حدیث نبوی صلی الله علیه وسلم است که فرمود : «الْخَیْلُ لِرَجُلٍ أَجْرٌ، وَلِرَجُلٍ سِتْرٌ، وَعَلَی رَجُلٍ وِزْرٌ – الی قوله – : وَرَجُلٌ رَبَطَهَا تَغَنِّیًا وَتَعَفُّفًا ثُمَّ لَمْ یَنْسَ حَقَّ اللَّهِ فِی رِقَابِهَا وَلا ظُهُورِهَا فَهِیَ لِذَلِکَ سِتْرٌ» (بخاری:۲۳۷۱).

یعنی : «نگهداری اسب برای بعضی باعث ثواب، برای برخی باعث نجات و برای بعضی باعث گناه می شود –  تا آنجا که فرمودند – : و برای کسی که اسب را بخاطر بی نیازشدن و عدم سؤال از دیگران، نگهداری کند و حق الله را در آن، فراموش ننماید، باعث نجات او می شود».

و گفتند : حق آن زکات است.
امام نووی گفته : «مسلمانان اجماع کرده اند که زکات در شتر و گاو و گوسفند واجب است، اما اسب و قاطر و الاغ  حیوان متولد بین گوسفند و بز زکات ندارند، بشرط آنکه برای تجارت نگهداری نشوند، اگر برای تجارت باشد زکات دارند». “المجموع ” (۵ / ۳۱۱).

و در کتاب دائره المعارف فقهی آمده : «فقهاء اجماع دارند که شتر و گاو و گوسفند از اصنافی هستند که زکات در آنها واجب است، و به احادیث زیادی استناد کردند، اما در مورد اسب اختلاف نشر است، و قاطر و الاغ و دیگر اصناف حیوانات زکاتی ندارند بشرط آنکه برای تجارت نگهداری نشوند».
 
والله اعلم وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

 __________________________________
 جواب سوال های فقهی و عقیده تیه خود را در این کانال پیدا کنید …