چگونگی نماز وتر (۲)

«ما سواک و آب وضوی پیامبر صلی الله علیه وسلم را آماده می‌کردیم، پس خداوند شب هنگام هر وقت که می‌خواست او را بیدار می‌کرد، سواک می‌زد و وضو می‌گرفت و نه رکعت نماز می‌خواند، که در هیچکدام از آنها نمی‌نشست مگر در رکعت هشتم، به ذکر و ستایش خدا می‌پرداخت و دعا می‌کرد. سپس بدون آنکه سلام بدهد بلند می‌شد و رکعت نهم را می‌خواند. سپس می‌نشست و به ذکر و ستایش خدا می‌پرداخت و دعا می‌کرد، و طوری سلام می‌داد که ما را می‌شنواند. سپس به حالت نشسته دو رکعت نماز می‌خواند. فرزندم! این یازده رکعت، وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم مسن شد و بدنش سنگین گردید وتر را هفت رکعت خواند و دو رکعت را مانند حالت قبل نشسته می‌خواند. فرزندم! این نُه رکعت شد».

در صورتی که سه رکعت وتر را خواند سوره‌های مذکور در حدیث زیر خوانده شود:

از ابن عباس رضی الله عنه روایت است : (کان رسول الله صلی الله علیه وسلم یقرأ فی الوتر سبٍح اسم ربک الأعلی، و قل یا أیها الکافرون، و قل هو الله أحد فی رکعه رکعه)ترمذی.

«پیامبر صلی الله علیه وسلم در نماز وتر در هر رکعت یکی از سوره‌های (سبح اسم ربک الأعلی) و (قل یا أیها الکافرون) و (قل هو الله أحد) را می‌خواند».

قنوت در وتر:

از حسن بن علی رضی الله عنه روایت است : پیامبر صلی الله علیه وسلم کلماتی را به من یاد داد که آنها را در وتر بخوانم : (اللهم اهدنی فیمن هدیت، و عافنی فیمن عافیت، و تولنی فیمن تولیت، و بارک لی فیما أعطیت، وقنی شرما قضیت، فإنک تقضی و لایقضی علیک، و إنه لایذل من والیت، تبارکت ربنا و تعالیت)ترمذی و نسایی.

«خداوندا مرا جزء کسانی قرار بده که آنها را هدایت کرده‌ای، و مرا جزء کسانی قرار بده که آنان را عافیت داده‌ای، و مرا جزء آنانی قرار ده که دوست خود قرار داده‌ای، و در آنچه که به من عطا کرده‌ای برکت ده، و از شر آنچه که مقدر کرده‌ای مرا محفوظ بدار، چون تو قضاوت می‌کنی و بر تو حکم کرده نمی‌شود، و کسی را که تو دوست بداری خوار نمی‌گردد. خداوندا! دارای برکات بسیار و در ذات و صفاتت بلند مرتبه هستی».

سنت است که این قنوت بعد از رکوع خوانده شود؛و خواندن قنوت در نمازهای فرض مشروع نیست مگر در هنگام مصیبت که در این صورت خواندن آن مخصوص به نماز خاصی نمی‌شود و باید بعد از رکوع خوانده شود. از ابوهریره رضی الله عنه روایت است : (أن رسول الله صلی الله علیه وسلم کان إذا أراد أن یدعو علی أحد أو یدعو لأحد قنت بعد الرکوع)بخاری.

«پیامبر صلی الله علیه وسلم وقتی که می‌خواست علیه کسی و یا برای کسی دعا کند، بعد از رکوع قنوت می‌خواند».

اما خواندن همیشگی قنوت در نماز صبح بدعت است، همانگونه که اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم به آن تصریح کرده‌اند :

از ابومالک اشجعی (سعد بن طارق) روایت است : (قلت لأبی : یا أبت إنک قد صلیت خلف رسول الله صلی الله علیه وسلم و أبی بکر وعمر و عثمان و علی هاهنا بالکوفه، نحوا من خمس سنین. فکانوا یقنتون فی الفجر؟ فقال : أی بنی محدث) «به پدرم گفتم : ای پدر! تو پشت سر پیامبر صلی الله علیه وسلم ابوبکر، عمر، عثمان و همچنین پشت سر علی همین جا در کوفه نزدیک پنج سال نماز خواندی آیا آنان در نماز صبح قنوت می‌خواندند؟ (پدرم) جواب داد : ای پسرم! (این کار) بدعت است».

محال است که پیامبر صلی الله علیه وسلم عملی را تا پایان عمر (مبارکش) هر صبح بعد از رکوع انجام داده و با صدای بلند بگوید : (اللهم اهدنی فیمن هدیت وتولنی فیمن تولیت) و همواره اصحابش پشت سر او آمین بگویند ولی این امر برای امت معلوم نشود تا جایی که نه تنها اکثر امتش بلکه جمهور اصحاب و یا تمام آنها، آنرا ضایع کرده باشند بطوریکه بعضی از آنها بگویند آن بدعت است، همانطور که سعد بن طارق اشجعی گفته است. [الإرواء ۴۳۵]

والله اعلم.