وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
حمد و سپاس برای خداوند جهانیان و سلام و درود بر پیامبر ما محمد صلی الله علیه وسلم و سلام بر تمامى خاندان و اصحاب وی رضی الله عنهم اجمعین
جواب
۱-«لاَ تَجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قُبُورًا۱ إنَّ الشَّیْطَانَ یَنْفِرُ مِنَ البَیْتِ الَّذِی تُقْرَأُ فِیهِ سُورَهُ البَقرَهِ».
«خانه‌هایتان را گورستان نگردانید زیرا شیطان از خانه‌ای که در آن سوره بقره خوانده شود، فرار م?کند (وارد نمی‌شود)». (تفسیر انوار القران).
باخواندن قرآن (سوره بقره) در خانه؛ از قبر متمایز می‌شود چون خانه همانا یک قبرستان است اما قرآن خواندن در آن (خانه) آنرا از قبر متمایز میکند چون فرقشان در جایز بودن قرائت در آنها است..
۲- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا یَحْیَى عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنِی نَافِعٌ عَنْ ابْنِ عُمَرَعَنْ النَّبِیِّ ( قَالَ: «اجْعَلُوا مِنْ صَلَاتِکُمْ فِی بُیُوتِکُمْ وَلَا تَتَّخِذُوهَا قُبُورًا»۲٫
«برخی از نمازهایتان را در خانه هایتان بخوانید وآنها (خانه هایتان) را قبرستان نگردانید».
یعنی نماز فرق بین محل سکونت و قبرستان است، زیرا در قبرستان نماز خواندن جایز نیست پس اگر در خانه هایتان نماز نخوانید با قبرستان (که بدون جای جایز برای نماز است) فرقی نخواهد داشت.
۳- وحَدَّثَنَا ابْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ أَخْبَرَنَا أَیُّوبُ عَنْ نَافِعٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ عَنْ النَّبِیِّ ( قَالَ: «صَلُّوا فِی بُیُوتِکُمْ وَلَا تَتَّخِذُوهَا قُبُورًا»۳٫
«نماز بخوانید در خانه هایتان وآنها را قبرستان نکنید».
نکته:
در روایات مذکور آشکارا دیده می شود که فرق خانه و قبر در اعمالی مانند قرائت قرآن (روایت اول) و نماز خواندن (روایت دوم وسوم) است. یعنی اگر خانه‌ای در آن قرآن قرائت نشود یا در آن نماز برپا نگردد با قبر فرقی ندارد.
سوال: کدام انسان عاقلی به جای ساختن بنا و ساختمان به قبرستان می‌رود و در آن سکنی می‌گزیند؟ اگر چنین بود پس چرا مردم خانه می‌ساختند؟
اکنون روشن شد که خانه با قبر فرق دارد خانه محل آباد و استراحت زندگان و نماز و قرائت است برعکس؛ قبر محل بی جانان و اموات و مردگان و سکوت است.
حال نوبت خواننده محترم است از دو مکان یکی را برای صلاه و قرائت انتخاب کند قبرستان محل مناسب است یا خانه!!!
۱- (وَلَا تُصَلِّ عَلَى? أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَى? قَبْرِهِ ? إِنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ) (توبه: ۸۴).
«هرگاه یکی از آنان مُرد اصلاً بر او نماز مخوان و بر سر گورش (برای دعا و طلب آمرزش و دفن او) نایست، چرا که آنان به خدا و پیغمبرش باور نداشته‌اند و در حالی مرده‌اند که از دین خدا و فرمان الله خارج بوده‌اند».
نکته:
در این آیه به پیامبر ( دستور داده می شود که بر قبور غیر مسلمان نایستد و بر اموات آنها نماز نگزارد. یعنی این دو مورد فوق (ایستادن برای استغفار و دعا/ نماز گزاردن بر اموات) در نزد خداوند مهم بوده و برای غیر مسلمانان و مشرکان نیست حال این سوال مطرح می شود. پس برای کیست؟
جوابش آشکار و بارز است:
مسلما این مهمات برای مسلمانان است.
البته که روایات زیادی آداب قبر و اموات را نشان داده اند. پس دو امر مهم برای مسلمانان در حق دینی که دارند جائز است آن دو امر مهم عبارتند از:
۱- نماز گزارن بر میت (وَلَا تُصَلِّ)
۲- ماندن و ایستادن بر قبر میت (وَلَا تَقُمْ)
حال دو مورد فوق را از روایات وارده از پیامبر اکرم ( بررسی وثابت میکنیم:
۱- عن أَبی هریره (، قَالَ: قَالَ رسولُ الله (: «مَنْ شَهِدَ الجَنَازَهَ حَتَّى یُصَلَّى عَلَیْهَا، فَلَهُ قِیراطٌ، وَمَنْ شَهِدَهَا حَتَّى تُدْفَنَ، فَلَهُ قِیرَاطَانِ» قِیلَ: وَمَا القِیرَاطانِ قَالَ: «مِثْلُ الجَبَلَیْنِ العَظِیمَیْنِ» (متفقٌ عَلَیْهِ).
«کسی که جنازه‌ای را مشاهده و بر او نماز گزارد یک قیراط ثواب دارد و اگر تا اتمام دفن در همراهی میت باشد قیراطی دیگریعنی دو قیراط ثواب میگیرد».
– وعنه: أنَّ رسولَ الله (، قَالَ: «مَنِ اتَّبَعَ جَنَازَهَ مُسْلِمٍ إیماناً وَاحْتِسَاباً، وَکَانَ مَعَهُ حَتَّى یُصَلَّى عَلَیْهَا وَیُفرَغَ مِنْ دَفْنِهَا، فَإنَّهُ یَرْجعُ مِنَ الأَجْرِ بِقیراطَیْنِ کُلُّ قِیرَاطٍ مِثْلُ أُحُدٍ، وَمَنْ صَلَّى عَلَیْهَا، ثُمَّ رَجَعَ قَبْلَ أنْ تُدْفَنَ، فَإنَّهُ یَرْجِعُ بِقیرَاطٍ» (رواه البخاری).
«کسی که جنازه مسلمانی را با ایمان و اخلاص همراهی کند و تا زمانی که بر او نماز خواند و دفنش تمام شود با او باشد دو قیراط (دوکوه) ثواب دارد. و کسیکه بر آن نماز گزارد یک قیراط (یک کوه) ثواب میگیرد».
دو روایت فوق همان نکته اول آیه (یعنی نماز گزاردن بر میت) را نمایش میدهند و احتیاجی به دلیل و برهان دیگری نیست. اما اگر باز هم فردی هنوز قانع نشده می تواند به احادیث مستند رجوع و آنرا بیابد.
– وعن أَبی عمرو – وقیل: أَبُو عبد الله، وقیل: أَبُو لیلى (عثمان بن عفان) (، قَالَ: کَانَ النبیُّ ( إِذَا فُرِغَ مِن دَفْنِ المَیِّتِ وَقَفَ عَلَیْهِ، وقال: «اسْتَغْفِرُوا لأخِیکُمْ وَسَلُوا لَهُ التَّثْبِیتَ، فَإنَّهُ الآنَ یُسألُ» (رواه أبوداود)
«پیامبر ( هنگامی که از دفن مرده ای فارغ می شد بر آن ایست میکرد و می گفت: «برای برادرتان استغفار کنید و برایش آرزوی ثبات نمایید که اکنون مورد سوال واقع می شود».
در این حدیث هم پیامبر ( به امتش نشان داده که بر میتی که در حال دفن است بایستند و استغفار نمایند.
سوال:
آیا در آیه مذکور هیچ گونه عملی چون اجتماع در مساجد/ قرائت قرآن/ طعام دادن و… آمده است؟آیا واقعاً این معجزه دیگری از قرآن نیست که دقیقا همان احادیث را تصدیق میکند؟ در آیات گذشته هم عمل ایستادن واستغفار را مهم مطرح نموده در روایات هم چنین است سبحان الله از این هماهنگی!!!
۲- (وَالَّذِینَ جَاءُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ) [حشر : ۱۰ ]
«و کسان? که پس از اینان آمدند. مىگویند: (رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ) پروردگارا، ما را و آن برادرانمان را که در ایمان آوردن از ما پیشى گرفتند، بیامرز»
معجزه دیگر قرآن در این آیه آشکار است. کسانی که بعد از آنها می‌آیند چه کسانی هستند؟
آیا همان هایی که با جنازه همراه بوده اند؟؟
یا خیر بازماندگان و مؤخرین که هنوز در دنیا هستند؟
جواب:
(مِن بَعْدِهِمْ) یعنی، پس از آنها؛ نه آنانکه همراه اموات در قبرستان آمده اند پس اگر مسلمانی بر قبر مرده مسلمانی وارد شد درست آنست که برایش مانند آیه دعا کند همانگونه که در روایت فوق نیز از پیامبر ( ثابت شده است «اسْتَغْفِرُوا لأخِیکُمْ وَسَلُوا لَهُ التَّثْبِیتَ»
بررسی آیات دعا واستغفار وتفسیر آن با روایات پیامبر صلى الله علیه و سلم
۱٫وَعَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رضی الله عنهما قَالَ: مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم بِقُبُورِ الْمَدِینَهِ، فَأَقْبَلَ عَلَیْهِمْ بِوَجْهِهِ فَقَالَ: «السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ الْقُبُورِ، یَغْفِرُ اللَّهُ لَنَا وَلَکُمْ، أَنْتُمْ سَلَفُنَا وَنَحْنُ بِالْأَثَرِ» (رواه الترمذی وقال حدیث حسن) «ابن عباس رضی الله عنهما گفت: رسول الله از کنار قبرهایی در مدینه گذشته رخ بطرف شان نموده و فرمود: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ یا أَهْلَ القُبُورِ…» سلام بر شما باد ای اهل قبرها! خدا بر ما و شما بیامرزد! شما از پیش رفتید و ما در دنبال شما خواهیم آمد».
۲٫عَنْ عَائِشَهَ أَنَّهَا قَالَتْ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم کُلَّمَا کَانَ لَیْلَتُهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یَخْرُجُ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ إِلَى الْبَقِیعِ فَیَقُولُ: السَّلَامُ عَلَیْکُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ وَأَتَاکُمْ مَا تُوعَدُونَ غَدًا مُؤَجَّلُونَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِکُمْ لَاحِقُونَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِأَهْلِ بَقِیعِ الْغَرْقَدِ».
«رسول الله صلی الله علیه وسلم در آخر هر شبی که نوبت او بود از خانه برآمده، به بقیع رفته میفرمود: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤمِنینَ…» سلام بر شما باد سرای قوم مؤمنان و آمد شما را آنچه دیروز برای فردا بدان وعده داده شده بودید و اگر خدا بخواهد بشما می پیوندیم، خدایا بر اهل بقیع غرقد بیامرز».
۳٫وَعَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ بُرَیْدَهَ عَنْ أَبِیهِ رضی الله عنهما قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یُعَلِّمُهُمْ إذَا خَرَجُوا إلَى الْمَقَابِرِ أَنْ یَقُولُوا: السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الدِّیَارِ مِنْ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُسْلِمِینَ، وَإِنَّا إنْ شَاءَ اللَّهُ بِکُمْ لَاحِقُونَ، نَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَکُمْ الْعَافِیَهَ» (رواه مسلم).
«پیامبر صلی الله علیه وسلم آنها را تعلیم میداد، که چون به گورستان روند، بگویند: سلام بر شما باد، اهل این منزل از مؤمنان و مسلمانان و اگر خدا بخواهد بشما می پیوندیم از خداوند بخود و شما عافیت می طلبم».
نکته:
اگر به همه این روایات بنگریم دقیقا با قرآن هماهنگ هستند و در هیچ کدام از قرائت اشاره ای ندارد بلکه فقط دعا و استغفار وجود دارد.
حال آیاتی دیگر از قرآن را درباره استغفار بررسی میکنیم:
۳- (اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِینَ مَرَّهً فَلَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ) (توبه: ۸۰).
«چه برای آنان طلب آمرزش کنی و چه نکنی، حتّی اگر هفتاد بار (و دفعات بسیار) برای آنان طلب آمرزش کنی، هرگز خداوند آنان را نمی‌آمرزد. این بدان خاطر است که به خدا و پیغمبرش ایمان ندارند (و سر از بند شریعت و ربقه اطاعت برتافته‌اند) و خداوند گروه بیرون‌روندگان از فرمان خداوند (و آئین آسمانی) را (به راه سعادت) هدایت نمی‌کند».
۴- (مَا کَانَ لِلنَّبِیِّ وَالَّذِینَ آمَنُوا أَن یَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِکِینَ وَلَوْ کَانُوا أُولِی قُرْبَىٰ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ) (توبه: ۱۱۳).
«پیغمبر و مؤمنان را نسزد که برای مشرکان طلب آمرزش کنند، هرچند که خویشاوند باشند، هنگامی که برای آنان روشن شود که (با کفر و شرک از دنیا رفته‌اند، و) مشرکان اهل دوزخند».
باز در آیات ۳ و ۴ استغفار برای غیر مسلمان (مشرکان و…) منع شده و بلکه فقط برای مؤمنان جایز است.
پس بایستی برای مردگان مسلمان استغفار کنیم نه برای مشرکان. یعنی استغفار برای مسلمان لازم است.
آیا این آیات همان روایت فوق را تثبیت نمیکنند «اسْتَغْفِرُوا لأخِیکُمْ»؟
بنابراین در آیات ۱ و ۲ و ۳ و۴ سه امر مهم برای مسلمانان ذکر شده که برای غیر مسلمان نیست و در روایات از پیامبر صلی الله علیه وسلم هم ذکر شده اند که عبارتند از :
۱- نماز گزاردن بر میت
۲- ایستادن بر قبور مسلمانان
۳- دعا و استغفار
سوال:
آیا ثواب خواندن قرآن به اموات می‌رسد؟
(۱)- عن أَبی أُمَامَهَ رضی الله عنه، قَالَ: سَمِعْتُ رسولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم ، یقول: «اقْرَؤُوا القُرْآنَ؛ فَإنَّهُ یَأتِی یَوْمَ القِیَامَهِ شَفِیعاً لأَصْحَابِهِ» (رواه مسلم).
«قرآن بخوانید که برای صاحبش در روز قیامت شفاعت میکند».
(۲)- وعن النَّوَّاسِ بنِ سَمْعَانَ رضی الله عنه ، قَالَ: سَمِعْتُ رسولَ الله صلی الله علیه وسلم ، یقولُ: «یُؤْتَى یَوْمَ القِیَامَهِ بِالقُرْآنِ وَأهْلِهِ الذینَ کَانُوا یَعْمَلُونَ بِهِ فی الدُّنْیَا تَقْدُمُه سورَهُ البَقَرَهِ وَآلِ عِمْرَانَ، تُحَاجَّانِ عَنْ صَاحِبِهِمَا» (رواه مسلم).
«روز قیامت قرآن و اهلش که به آن در دنیا عمل میکنند، آورده می‌شود، نیز سوره های بقره وآل عمران برای صاحبشان شفاعت مینمایند».
اگر همه احادیث را بنگرید باز در آنها ثواب و خیرش برای دو کس است:
۱-صاحبش و اهلش. (یعنی کسی که آنرا قرائت میکند. در روایات قبلی بحث شد)
۲-شنونده وگوش دهنده به قرائت.
۵- (وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ) (اعراف: ۲۰۴).
«و چون قرآن خوانده شود، به آن گوش فرا دهید و خاموش بمانید تا مورد رحمت قرار گیرید»
حال این سوال مطرح است، این آیه در مورد زندگان است یا مردگان؟ این آیه دستور می‌دهد که وقتی قرآن قرائت می‌شود گوش کنید و ساکت باشید.آیا مردگان خودشان ساکت نیستند نکند در آنجا هم مشغول داد و ستد و گفتگو هستند کدام عاقلی به مرده میگوید گوش بده؟ برای دانستن جواب روزی بر یک جنازه قبل از دفنش بایستید و مرتبا بگویید: «گوش کن با تو هستم گوش کن با تو هستم» طوریکه فردی تو را در این حال ببیند آیا آن فرد تو را دیوانه نمی پندارد. یا خیر در مسجد جنازه‌ای هست چند نفر در مورد عمل بد یک نفر با هم حرف می‌زنند فرد دیگری وارد می‌شود در این هنگام برای اینکه فرد تازه وارد، متوجه حرفهایشان نشود با هم درِ گوشی حرف می‌زنند. پس چرا وقتی این فرد نیامده بود درگوشی حرف نمی‌زدند مگر نمی‌گویند: مرده حرفهایشان را می شنود مانند تلقین در قبرستان یا خواندن قرآن بر مردگان؟
اما آیا مرده به قرائت گوش می‌دهد یا زنده؟
آیا مرده بدون جان و روح می‌تواند بشنود؟
۶- (إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ) (نمل: ۸۰).
«تو (ای پیامبر) نمیتوانی مرده را شنوا سازی»
۷- (وَمَا یَسْتَوِی الْأَحْیَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُسْمِعُ مَن یَشَاءُ ۖ وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِی الْقُبُورِ) (فاطر: ۲۲).
«مردگان و زندگان برابر نیستند خدا شنوا میسازد هرکه را بخواهد، و تو (ای پیامبر) نمیتوانی آنان را که در قبر هستند بشنوانی».
————————————————————————————————–اقتباس/[کتاب قبور و مردگان] بت پرستی امروز
۱) در کتاب معظم مقامات عام ۲۰۰۴ – به جای قبور، مقابر، آمده و در توضیح آن چنین میگوید: «یأتی القرآن, وأهله الذین یعملون به فی الدنیا».
۲) صحیح مسلم/ استحباب صلاه نافله.
۳) صحیح مسلم/ استحباب صلاه نافله