وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
در مورد کفاره سوگند، خداوند متعال میفرماید:
{لَا یُؤَاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِی أَیْمَانِکُمْ وَلٰکِن یُؤَاخِذُکُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الْأَیْمَانَ فَکَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَهِ مَسَاکِینَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِیکُمْ أَوْ کِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِیرُ رَقَبَهٍ فَمَن لَّمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلَاثَهِ أَیَّامٍ ذٰلِکَ کَفَّارَهُ أَیْمَانِکُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ وَاحْفَظُوا أَیْمَانَکُمْ کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ} ﴿المائده: ۸۹﴾.
معنی:«خداوند شما را به سوگندهای لغو بازخواست نمی‌کند ولی شمارا به‌سبب محکم کردن سوگندها به‌قصد مؤاخذه می‌کند، پس‌کفاره آن طعام دادن ده مسکین است از جنس میانه آنچه که خانواده خود را می‌خورانید، یا پوشانیدن آنان است، یا آزاد کردن برده‌ای است، پس هرکه اینها را نیافت بر اوست که سه روز روزه بگیرد، این است کفاره سوگندهای شما هنگامی‌که سوگند خوردید، و سوگندهای خود را نگاه دارید، این‌گونه خداوند برای شما آیات خود را بیان می‌کند باشد که شکر کنید»
در مورد اطعام، عمر و عائشه رضی‌الله عنهما گفته‌اند: برای هر یک از ده مسکین، نیم صاع از گندم یا خرما بپردازد.
و در مورد لباس پوشانیدن آنها، پوشانیدن لباسی است که بدن فقیر را بپوشاند، هرچند یک قواره لباس باشد.
پس سوگندها عموما بر دو نوع اند:
سوگندهای لغو
سوگندهای محکم و از روی اراده.
سوگندهای لغو، بازپرسی و مؤاخذه‌ای ندارند و پرداخت کفاره هم در آنها واجب نیست، و سوگند لغو در مذهب شافعی این است که شخص در اثنای سخنش بگوید: نه والله! آری والله!، بی‌آن که از آن قصد قسم خوردن را داشته باشد، که این نوع ازسوگندهای بیهوده، اغلب به‌طریق عادت از انسان صادر میشود. اما از نظر جمهور فقها: سوگند لغو آن است که شخص در خبردادن از گذشته یا از حال، گمان خویش را بر مبنای وقوع مفاد آن خبر قرار داده و بر وقوع آن امر پنداری سوگند بخورد؛ درحالی‌که واقعیت امر برخلاف آن باشد.
و سوگندهای محکم و از روی اراده انست که با نیت گفته شده باشد و مقصودش سوگند باشد.
اما در مورد آزاد کردن برده، امروزه بعلت عدم وجود برده امکان پذیر نیست.
و چنانچه کسی یکی از سه چیز یاد شده را نیافت، روزه گرفتن سه روز پیاپی، کفاره وی است. و این رأی جمهور فقهاست، ولی مالکی‌ها می‌گویند: گرفتن سه روز روزه به طور متفرق نیز درست است.
در ضمن، سوگند دیگری وجود دارد که به آن «یمین غموس» می‌نامند، و به سوگند دروغ گفته میشود که از گناهان کبیره است.
بنابراین چنانچه کسی سوگند بخورد که کاری را انجام دهد ولی انجام ندهد، و یا سوگند بخورد کاری را ترک کند ولی آنرا انجام دهد، در اینصورت باید ده فقیر را غذا بدهد، و یا ده فقیر را لباس بپوشاند، و یا برده آزاد کند (که امروزه وجود ندارد)، و اگر نتواند، باید سه روز روزه بگیرد تا کفاره سوگندش ادا شود.
والله اعلم