در حدیثی دیگر پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: “إِنَّ للَّهِ تَعَالی مائَهَ رَحْمَهٍ أَنْزَلَ مِنْهَا رَحْمَهً وَاحِدَهً بَیْنَ الجِنِّ والإِنْسِ وَالبَهَائمِ وَالهَوام، فَبهَا یَتَعاطَفُون، وبها یَتَراحَمُون، وَبها تَعْطِفُ الوَحْشُ عَلی وَلَدهَا، وَأَخَّرَ اللَّهُ تَعالی تِسْعاً وتِسْعِینَ رَحْمَهً یَرْحَمُ بها عِبَادهُ یَوْمَ القِیَامَهِ” (متفقٌ علیه).
“خداوند صد رحمت دارد که یکی از آن را در میان جن و انس و چارپایان و گزندگان نازل فرموده،که بدان با هم عطوفت و مهربانی می کنند و به اساس آنست که حیوانات وحشی بر فرزندان شان مهربانی می نمایند و خداوند ۹۹ رحمتش را نگهداشت تا بدان در روز قیامت بندگانش را مورد مرحمت قرار دهد”.
یعی رحمتی که ما بین بشر در دنیا وجود دارد، فقط یکی از رحماتی است که خداوند آنرا برای بشر در این دنیا نازل کرده است، و در ۹۹ رحمت را برای بندگانش در روز قیامت گذاشته است، که مجموعا با این رحمتی که در دنیا نازل کرده است میشود ۱۰۰ رحمت.
بنابراین خداوند بشر را برای رحمت خلق کرده است نه برای عذاب، ولی اگر اشخاص عنید و سرکشی باشند که خودشان نمیخواهند راه آخرت را در پیش گیرند، و پس از اینهمه رحمت و فرصت آمرزیدن گناهان و پند و اندرز انبیاء و علماء و غیره باز نتوانند خودشان را از عذاب آخرت نجات دهند پس بدون شک مستحق عذاب شدید الهی خواهند بود.
پس این بنی آدم است که گناهان را کوچک میشمرد ولی فراموش میکند که در محضر چه عظیمی مرتکب این اعمال میشود، و علماء سلف میگفتند: “به کوچکی گناه نگاه نکن بلکه به بزرگی آن نگاه کن که در محضرش گناه را انجام میدهی (یعنی به بزرگی خداوند نگاه کن و نه به کوچکی گناه).
و خداوند متعال در روز قیامت بر اساس عدل بندگانی را به دوزخ میبرد زیرا سزای اعمالشان را میبینند و خودشان ان راه کمراهی را در بیش کرفته اند و به کناهانشان نیز اعتراف خواهند کرد و داوند در مورد انها میفرماید:
“وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ * فَاعْتَرَفُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقًا لِّأَصْحَابِ السَّعِیرِ” ﴿الملک: ۱۱-۱۰﴾.
و گویند (کفار) اگر شنیده بودیم (به سمع قبول و فهم) یا تعقل کرده بودیم (مانند تعقل و درک و دریافت کسی که نیک مینگرد و میاندیشد) از زمره دوزخیان نبودیم (بلکه میبایست به آنچه که خدای عزوجل برای ما نازل کرده بود ایمان میآوردیم و از پیامبران متابعت و پیروی می کردیم) پس به گناه خود (یعنی: به کفر خود که به سبب آن سزاوار عذاب دوزخ شدند) اعتراف کردند پس دوری باد بر اهل دوزخ (یعنی: دور باشند از رضای خداوند و رحمت وی).
بدین گونه خداوند متعال عذاب را گریبانگیر آنان میسازد، بعد از آنکه به گناه خود اعتراف میکنند زیرا با این عتراف است که علیه آنان حجت بر پا میشود و برایشان عذری باقی نمیماند. در حدیث شریفآمده است: «لن یهلک الناس حتی یعذروا من انفسهم : مردم هرگز نابود ساخته نمیشوند تا این که از جانب خویش عذر نمایانده شوند». یعنی: حجت علیه آنان ثابت گردد و خود نیز به جرم خویش اعتراف کنند. همچنین در حدیث شریف آمدهاست: «لا یدخل أحد النار إلا وهو یعلم أن النار أولی به من الجنه : هیچ کس به دوزخ داخل نمیشود مگر اینکه میداند که دوزخ به او از بهشت سزاوارتر است».
پس همانطور که آنها آخرت را فراموش کردند خداوند نیز آنها را در عذاب دوزخ ترک خواهد کرد (جزاءا وفاقا) و همچنین بندگانی را بر اساس فضل وارد بهشت میکند زیرا هیچ کسی (حتی پیامبر صلی الله علیه و سلم) نمیتواند توسط اعمال صالحش وارد بهشت شود، مگر اینکه رحمت الهی شاملش شود، و نعمت بهشت بر اساس اعمال بندگان نیست، و گرنه مستلزم بود که اگر کسی ۱۰۰ سال عبادت خداوند را انجام داده باشد فقط ۱۰۰ سال در بهشت بماند، ولی اگر کسی وارد بهشت شد تا ابد جاویدان خواهد شد اگر چه حتی پس از ایمان به خداوند فقط چند دقیقه عبادت خداوند کرده باشد، بنابراین این بندگان بر اساس فضل خداوند وارد بهشت میشوند.
و بطور خلاصه، خداوند بندگانش را آفریده تا آنها را رحم کند، و در حدیث صحیح از پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت شده است که:
« لما خَلَقَ اللَّهُ الخَلْق، کَتَبَ فی کِتَاب، فَهُوَ عِنْدَهُ فَوْقَ العَرْش: إِنَّ رَحْمتی تَغْلِبُ غَضَبِی » وفی روایهٍ: « غَلَبَتْ غَضَبِی » وفی روایهٍ: « سَبَقَتْ غَضَبِی» (متفقٌ علیه).
“هنگامی که خداوند مخلوقات را آفرید، در کتابی نوشت، آن کتاب بالای عرش نزد او وجود دارد: هر آیینه رحمتم بر غضبم فایق آمد”. و در روایتی آمده، “رحمتم بر غضبم سبقت نموده است.”