وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
شبهه ی پنجم:
آیا عایشه بر خلاف آیه و قرن فی بیوتکن عمل کرد؟
پــاســخ
با همکاری مجموعه ی “سراب آب نیست”(تأسیس جمعی از جوانان اهلسنت):
شیعه می گویند عایشه به آیه۳۳ احزاب که آمده است: “در خانه‌های خود بمانید و همچون جاهلیّت پیشین در میان مردم ظاهر نشوید و خودنمائی نکنید”، عمل نکرد، چون به بصره برای خونخواهی عثمان رفت و از خانه بیرون شد..
پــــــــــاســــــــــخ
در روایات صحیحی که در آن ام المؤمنین عائشه از اهداف خروج به بصره سخن گفته است به خوبی روشن و صریح میباشد. طبری روایت کرده که عثمان بن حنیف والی علی بن أبی طالب بر بصره کسی را نزد عائشه فرستاد تا در مورد سبب آمدنش از وی سوال نماید. عائشه در جواب گفت: به خدا کسی همانند من به کار نهانی نمیرود و خبر را از فرزندان خود مکتوم و پنهان نمیدارد. آشوبگران ولایات و اوباش قبائل به حرم پیامبر خدا هجوم آوردند و در آنجا حادثه‌ها پدید آوردند و حادثه سازان را به آنجا کشانیدند و در خور لعنت خدا و پیامبر خدا شدند به سبب آنکه پیشوای مسلمانان را کشتند بی آنکه دلیل یا قصاصی در میان باشد خون حرام را حلال دانستند و بریختند و مال حرام را غارت کردند حرمت شهر و ماه حرام را رعایت نکردند حرمت نوامیس و تن افراد را رعایت نکردند بی رضایت مردم در خانه آنان اقامت گزیدند چرا که آن مردم قدرت مقاومت نداشتند و در امان نبودند ضرر زدند و سود ندادند و از خدا نترسیدند. من آمدهام که کار این جمع و محنت مردمیرا که آنجا هستند و آنچه را که باید برای اصلاح این وضع باید انجام داد با مسلمانان بگویم و این آیه را خواند: در اغلب رازگویی‌های ایشان خیری نیست مگر آنکه کسی به صدقه یا به نیکوکاری یا اصلاح بین مردم بپردازد و هر کس که در طلب خشنودی خداوند چنین کاری کند، به زودی به او پاداش بزرگی خواهیم داد (النساء: ١١۴)
میخواهیم کسانی را که خدا گفته و پیامبر خدا فرمان داده از صغیر و کبیر و مرد و زن برای اصلاح گری تشویق نماییم. کار ما این است. شما را به معروف می‌خوانیم و از منکر منع میکنیم و به تغییر آن ترغیب میکنیم[۲]
ابن حبان روایت کرده: که عائشه در نامهای به ابوموسی اشعری والی علی در کوفه نوشت: شما از قتل عثمان و کیفیت آن با خبر هستید. من برای ایجاد اصلاح در میان مردم خارج شده‌ام. پس به مردمیکه نزدیک تو هستند اعلام کن که در خانه‌های خود بمانند و به عافیت خشنود باشند تا اینکه خبر خوشحال کننده ایجاد صلح و سازش در میان مسلمانان به آنان برسد[۳]
وقتی که علی قعقاع بن عمرو را نزد عائشه و همراهانش فرستاد تا در مورد سبب آمدنشان از آنان سوال نماید قعقاع نزد عائشه رفت و به او سلام کرد و گفت: مادرجان، چه چیزی شما را به این شهر کشانده است؟ عائشه گفت: پسرم، اصلاح در میان مردم([۴]).
بعد از پایان نبرد جمل، علی نزد عائشه آمد و به عائشه گفت: خداوند تو را بیامرزد. عائشه گفت: خداوند تو را نیز بیامرزد، من فقط قصد اصلاحگری داشتم[۵].
عائشه اعلام کرد که فقط برای ایجاد اصلاح و سازش در میان مردم خارج شده است. این جوابی است به شیعه و روافض (که عائشه را مورد طعنه قرار می‌دهند و می‌گویند: او از خانهاش خارج شد حال آنکه خداوند به وی دستور داده بود که در آن استقرار یابد، منظور شان آیه ۳۳ احزاب در خانه‌های خود بمانید و همچون جاهلیّت پیشین در میان مردم ظاهر نشوید و خودنمائی نکنید زیرا به اجماع سفری که در اطاعت از خدای متعال انجام شود با قرار گرفتن در خانه و عدم خروج از آن منافات ندارد و این همان چیزی بود که‌ام المؤمنین در مورد خروج خود برای اصلاح در میان مسلمانان به آن اعتقاد داشت و در در این سفر محرم وی یعنی خواهر زادهاش عبدالله بن زبیر نیز همراه وی بود[۶]
ابن تیمیه در جواب رافضیه در این مسأله می‌گوید: وی همچون جاهلیت پیشین دست به خودنمایی نکرد و امر به ماندن در خانه با خروج برای انجام یک مصلحت که در مورد آن امر وجود دارد منافاتی ندارد، آنچنان که اگر زن برای حج و عمره خارج شود یا اینکه همراه با شوهرش به سفری برود. این آیه در زمان حیات رسول خدا نازل شد و رسول خدا بعد از نزول این آیه، زنانش را با خود به سفر میبرد،آنچنان که در حجه الوداع و مواردی دیگر عائشه را با خود به سفر برد و پیامبر عائشه را همراه با برادرش عبدالرحمن بن أبی بکر روانه کرد و عبدالرحمن عائشه را بر ترک خود سوار کرد و عائشه بعد از اتمام حج از تنعیم محرم به عمره شد- زیرا در ا
بتدای ورود به مکه عمره نگذاشت و حجه الوداع حداقل سه ماه قبل از وفات پیامبر و بعد از نزول این آیه انجام شد. به همین دلیل زنان رسول خدا به مانند ز
مانی که با رسول خدا حج می‌کردند بعد از وفات ایشان و در زمان خلافت عمر بن خطاب و بعد از آن هم به حج میرفتند و عمر، عثمان یا عبدالرحمن بن عوف را مسئول هدایت شتران آنان می‌کرد و اگر سفر آنان برای مصلحتی باشد جائز است. پس عائشه اعتقاد داشت که آن سفر به مصلحت مسلمانان است. پس وی در این باره تأویل اجتهاد داشت[۷]
ابن العربی می‌گوید:
در مورد رفتن وی به جنگ جمل باید گفت که وی برای جنگ به آنجا نرفت بلکه مردم دستاویز به وی شدند و در مورد فتنه و اغتشاش بزرگی که گریبانگیر مردم شده بود نزد وی شکایت کردند و امیدوار بودند که به برکت وی میان مردم سازش برقرار شود و امید آن را داشتند که چون عائشه در مقابل مردم بایستد مردم از وی شرم کنند و عائشه خود هم همین اعتقاد را داشت و به همین دلیل با اقتدا به خداوند در آیه ۱۱۵ نساء که گفته است: در اغلب رازگویی‌های ایشان خیری نیست، مگر آنکه کسی به صدقه یا به نیکوکاری یا اصلاح بین مردم بپردازد و هر کس که در طلب خشنودی خداوند چنین کاری کند، به زودی به او پاداش بزرگی خواهیم داد” زیرا همه مردم چه زن و چه مرد و چه آزاد و چه برده مخاطب امر به اصلاح در آیه هستند[۸]
[۱]- همان۳۹۴٫
[۲]- تاریخ طبری۵/۴۸۹٫
[۳]- الثقات، ابن حبان۲/۲۸۲٫
[۴]- تاریخ طبری۵/۵۲۰٫
[۵]- شذرات الذهب۱/۴۲٫
[۶]- الإنتصار للصحب و الآل، ص۴۴۴٫
[۷]- منهاج السنه۴/۳۱۷-۵۷۰٫
[۸]- أحکام القرآن۴/۳۱۷٫