وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
زمان: ۶ ربیع الاول ۵۴۳ ه. ق -۳۱/۷/۱۱۴۸ م.
امام علامه قاضی حافظ ابوبکر محمدبن الله بن محمد بن عبدالله بن العربی اندلسی اشبیلی مالکی صاحب تصانیف و تألیفات فراوان در شعبان سال ۴۶۸ ه در خانواده ای اهل علم و دانش پرور که روابط نزدیکی با معتمد بن عباد حاکم مشهور اشبیلیه داشت به دنیا آمد. پدرش از بزرگان اصحاب امام ابن حزم ظاهری بود و برعکس او پسرش ابوبکر از منتقدان ابن حزم بوده وردیه های فراوانی بر افکار و آراء وی نوشته است. به همراه پدرش برای فراگیری بیشتر علوم و دانش های زمان به مشرق عالم اسلامی رفت و از مراکز علمی مشهور آن زمان مانند بغداد و قاهره و دمشق و خراسان دیدن کرد و محضر علمای بزرگ زمانش نظیر امام محمد غزالی و الشاشی و طرطوشی و تبریزی را درک کرد و به حج رفت و از علمای حرمین استفاده کرد. طی این سفر طولانی پدرش وفات یافت و در بیت المقدس او را به خاک سپرد و خودش در سال۴۹۱ ه به اندلس بازگشت.
ابن العربی زیرک و باهوش، شیرین سخن، نیکو خصال و جامع علوم زمان خود بود. در اشبیلیه به قضاوت گمارده شد. و به شدت با مفاسد اجتماعی به مبارزه پرداخت و مفسدان و خلافکاران را به شدت مجازات کرد. اهالی اشبیلیه از زمان معتمد بن عباد به خوشگذرانی و تفریح و بیکاری عادت کرده بودند. ابن العربی برای اصلاح این وضعیت، احکام سختی وضع کرد. این رفتار وی بر حاکم و طبقات مردم گران آمد. لذا او را از منصبش عزل کردند. پس از آن بود که به تعلیم علوم و تالیف کتب روی آورد. و آنقدر در این مسیر پیش رفت که به نظر بسیاری از اهل علم به درجه اجتهاد نائل آمده است.
ابن العربی تصانیف سودمند فراوانی از خود باقی گذاشت. از مشهورترین تصانیف او تفسیر با ارزش وی بنام احکام القرآن است که قرطبی تفسیر مشهورش را براساس آن نگاشت. کتاب دیگر وی «عارضه الاحوذی» در شرح سنن ترمذی نام دارد. بسیاری از کتب وی متأسفانه یا از بین رفته و یا هنوز بصورت خطی در کتابخانه هاست و به چاپ نرسیده است. کتاب مشهور دیگر وی «العواصم من القواصم» است که در آن به دفاع از مقام عالی صحابه پرداخته و علو مقام آنها را اعاده کرده است. وی با این کتاب دماغ همه دشمنان صحابه رضی الله عنهم –که بعد از پیامبران بهترین انسانها هستند -را به خاک مالیده است. هیچ ایرادی بر ابن العربی گرفته نشده جز انتقاد و نکوهش شدیدی که از ابن حزم کرده است و این را علما بر او عیب دانسته اند. شاید هم این شیوه معمول در آن عصر بوده است زیرا خود ابن حزم هم از مخالفانش به شدت انتقاد کرده است. از این رو خداوند کس دیگری را گماشته تا همان معامله را با او بکند. ابوبکر با حکومت موحدین نیز مخالف بود وآرائ واندیشه های اعتزالی موحدین رامردود می دانست. لذا او رابه مرکز کشور مغرب که درآن زمان شهر فاس بود؛بردندتا اورابرای گرفتن بیعت وتأییدحکومت تحت فشاربگذارند،بویژه که او از علمای بزرگ اندلس محسوب می شد.درشهر فاس بود که اجلش در۶ربیع الأول سال۵۴۳ ه رسیدودرهمانجا به خاک سپرده شد.رحمتهای بی کران خداوند بر او بادوپاداش فراوان به او دهد!
مترجم: ابویحیی