پیش از نماز واجب است که شخص از حَدَث اکبر([۱]) و حَدَث اصغر([۲]) پاک باشد. حدث اکبر با غسل از بین میرود و حدث اصغر با وضو، و در صورت نبودن آب یا زیانمند بودن آن به جای وضو و غسل میتوان تیمم کرد.
معنای وضو: وضو یعنی استفاده از آب در چهار عضو (صورت، دو دوست، سر و دو پا) به روشی مخصوص، که نصوص کتاب و سنت بیان داشته است. دلیل وضو از قرآن:
﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰهِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَکُمۡ وَأَیۡدِیَکُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِکُمۡ وَأَرۡجُلَکُمۡ إِلَى ٱلۡکَعۡبَیۡنِۚ وَإِن کُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْ﴾ [المائده: ۶].
(ای مومنان هنگامی که برای نماز به پا خاستید صورتها و دو دستان خود را همراه با آرنجها بشویید و سرهای خود را مسح کنید و پاهای خود را همراه با قوزکهای آن بشویید و اگر جنب بودید [با غسل کردن] خود را پاک کنید).
و از سنت، این سخن پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ که: «نماز کسی از شما اگر بیوضو شد پذیرفته نمیشود تا آنکه وضو گیرد».([۳])
[۱]– حدث اکبر: آنچه باعث واجب شدن غسل میشود مانند هم بستری یا خارج شدن منی یا حیض و نفاس.
[۲]– حدث اصغر: آنچه سبب وجود وضو میشود، یعنی خارج شدن مدفوع و ادرار و … از پیش و پس.
[۳]– به روایت بخاری در کتاب الوضوء، باب «لا تقبل صلاه بغیر طهور» (۱۳۵) و مسلم، کتاب الطهاره، باب «وجوب الطهاره للصلاه (۲۵۵) به روایت از ابوهریره رضی الله عنه.