واجب بودن محبت و دوست داشتن صحابه

صحابه، بهترین قرنها و برگزیده و افضل این امت بعد از پیامبر  صلی الله علیه و سلم می‌باشند بر ما واجب است که آن‌ها را دوست داشته باشیم و نسبت به آن‌ها با محبت باشیم و از آن‌ها راضی بوده و جایگاه آن‌ها را حفظ کنیم. محبت آن‌ها بر هر مسلمانی واجب است و محبت آن‌ها جزو دین و ایمان و باعث نزدیکی به پروردگار می‌شود و بغض و تنفر از آن‌ها کفر و نافرمانی است. آن‌ها حمل کننده این دین بوده اند؛ طعنه زدن بر آن‌ها، طعنه زدن بر دین است زیرا ما از طرف آن‌ها دین را دریافت نموده‌ایم بعد از اینکه آن را تازه و شاداب از زبان رسول الله  صلی الله علیه و سلم دریافت کردند و آن را برای ما بطور کامل و خالص از هرگونه تغییر و دگرگونی بازگو نمودند و دین را در تمام دنیا در کمتر از بیست و پنج سال انتشار دادند و خداوند بر دست آن‌ها سرزمینهای دنیا را فتح گردانید و مردم دسته دسته داخل دین خدا شدند.

کتاب و سنت بر واجب بودن دوستی و محبت صحابه تأکید دارد زیرا آن، دلیل بر راستی ایمان شخص است. خداوند در کتابش می‌فرماید: ﴿وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِیَآءُ بَعۡضٖۚ﴾ [التوبه: ۷۱]. «مردان و زنان مؤمن دوستدار یکدیگرند» آن هنگاه اصحاب پیامبر  صلی الله علیه و سلم با ایمانشان از دیگران جدا شدند بلکه آن‌ها برترین مؤمنان بخاطر تزکیه شدن آن‌ها توسط خدا و رسولش می‌باشند پس دوستی و محبت آن‌ها دلیل ایمان است کسی که این صفات در او باشد دلیل بر این است که آن شخص ایمان دارد.

و از سنت حدیث انس از پیامبر  صلی الله علیه و سلم می‌باشد که می‌فرماید: «آیَهُ الْإِیمَانِ حُبُّ الْأَنْصَارِ وَآیَهُ النِّفَاقِ بُغْضُ الْأَنْصَارِ»^[۱] «نشانه ایمان، دوستی با انصار و نشانه نفاق، دشمنی با انصار است».

نصوص در این باره بسیار است، که این کتاب گنجایش ذکر آن را ندارد بر اینکه پیامبر  صلی الله علیه و سلم به بهترین شیوه بر آنچه بر دوستی صحابهش از آثار و نشانه‌های پاک در دنیا و آخرت مترتب میگردد، را روشن نموده و جای هیچگونه شک و شبهه باقی نمی‌گذارد.

از نشانه‌های خوب دوستی آن‌ها در دنیا رستگاری، پیروزی و نصرت و یاری است. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَن یَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ ۵۶﴾ [المائده: ۵۶]. «هرکس خدا، رسول و کسانی را که ایمان آورده‌اند، دوست خود بداند همانا حزب خدا همان پیروزمندان هستند»  ابن کثیر می‌گوید: (کل من رضی بولایه الله ورسوله والمؤمنین فهو مفلح فی الدنیا والآخره ومنصور فی الدنیا والآخره) «هرکس به دوستی و ولایت الله، پیامبر و مؤمنان راضی باشد او در دنیا و آخرت رستگار و پیروز است».

و از نتایج محبت آن‌ها در آخرت حشر شدن با آن‌هاست همانگونه که پیامبر  صلی الله علیه و سلم در حدیث عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ کَیْفَ تَقُولُ فِی رَجُلٍ أَحَبَّ قَوْمًا وَلَمْ یَلْحَقْ بِهِمْ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ»^[۲] «مردی پیش رسول الله  صلی الله علیه و سلم آمد و گفت: ای رسول خدا چه می‌گویی در مورد مردی که دسته‌ای را دوست دارد اما به آن‌ها ملحق نشده است. رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: هرکس با کسی است که او را دوست دارد».

برای همین اصحاب رسول الله  صلی الله علیه و سلم به وسیله محبت نمودن به ابوبکر و عمر به خداوند تقرب می‌جستند و آن را از بهترین اعمال خود به حساب می‌آورند و به آن نزد خدا امیداور بودند (که با آن‌ها محشور گردند).

امام بخاری از انس بن مالک رضی الله عنه روایت می‌کند که: «أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ السَّاعَهِ فَقَالَ مَتَى السَّاعَهُ قَالَ وَمَاذَا أَعْدَدْتَ لَهَا قَالَ لَا شَیْءَ إِلَّا أَنِّی أُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ أَنْتَ مَعَ مَنْ أَحْبَبْتَ قَالَ أَنَسٌ فَمَا فَرِحْنَا بِشَیْءٍ فَرَحَنَا بِقَوْلِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْتَ مَعَ مَنْ أَحْبَبْتَ قَالَ أَنَسٌ فَأَنَا أُحِبُّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَأَبَا بَکْرٍ وَعُمَرَ وَأَرْجُو أَنْ أَکُونَ مَعَهُمْ بِحُبِّی إِیَّاهُمْ وَإِنْ لَمْ أَعْمَلْ بِمِثْلِ أَعْمَالِهِمْ»^[۳] «مردی از نبی اکرم صلی الله علیه وسلم  در مورد قیامت، پرسید و گفت: قیامت کی بر پا می‌شود؟ رسول اکرم صلی الله علیه وسلم  فرمود: «برای آن، چه تدارک دیده‌ای»؟ گفت: چیزی آماده نکرده ام جز اینکه خدا و رسولش را دوست دارم. پیامبر  صلی الله علیه و سلم فرمود: «تو روز قیامت با کسی همراه خواهی بود که او را دوست داری». انس رضی الله عنه می‌گوید: هیچ چیزی ما را به اندازه این سخن نبی اکرم صلی الله علیه وسلم  خوشحال نکرد که فرمود: «تو با کسی همراه خواهی بود که او را دوست می‌داری». انس رضی الله عنه ادامه داد: من نبی اکرم  صلی الله علیه و سلم، ‌ابوبکر و عمر  رضی الله عنهما را دوست دارم و بخاطر همین دوستی، امیدوارم که روز قیامت،‌ همراه آنان باشم اگر چه اعمالم مانند اعمال آن‌ها نیست».

 

[۱] صحیح البخاری برقم (۱۷) 

[۲] صحیح بخاری برقم (۶۱۶۸)

[۳] صحیح البخاری برقم (۳۶۸۸)