هنر شادی (۲)

صفای زندگی، تیرگی است و درخشش آن بیهوده و یأس آور می‌باشد؛ نویدهای زندگی، سرابی در صحرایی خشک و بی‌آب است. آنچه می‌زاید، وجودی ندارد و آنکه در دنیا سرور و آقا است، مورد حسادت و کینه می‌باشد و آن کس که در دنیا در ناز و نعمت قراردارد، مورد تهدید است و عاشق دنیا با شمشیر بی‌وفایی آن کشته خواهد شد.

أبنی أبینــا نـحن أهـل منـازل   أبــدا غـراب البیـن فیها ینعق

«ما، درمیان منازلی سکونت گزیده‌ایم که همواره کلاغ جدایی، در آن قارقار می‌کند».

نبکی علی الدنیا وما من معشر   جمـعتهم الدنیــا فلم یتـفرقوا

«به خاطر دنیا گریه می‌کنیم؛ حال آنکه هیچ گروهی نبودند که دنیا آنها را گرد هم آورده باشد و سپس متفرق و پراکنده نشده باشند».

أین الجبــابره الأکاسره الألی   کنزوا الکنوز فلابقین ولابقوا

«سر کشان و قدرتمندانی که خزانه‌ها اندوخته بودند؛آری! نه خودشان باقی ماندند و نه گنج‌هایشان».

من کل من ضاق الفضاء بعیشه   حتی ثوی فحـواه لحد ضیـق

«هر کس که زندگی، برایش تنگ شده بود، بالاخره روزی وجودش را گور تنگ پوشاند و در خود گرفت».

خرس إذا نودوا کأن لم یعلموا   أن الکـلام لهم حـلال مطلق

«وقتی صدا زده شوند، لال هستند و گویا نمی‌دانند که سخن گفتن، برایشان جایز است».

در حدیث آمده است: «علم با آموختن بدست می‌آید و بردباری با صبر و شکیبایی حاصل می‌شود».

در فن آداب باید گفت که هنر شادمانی را باید ساخت، اسباب آن را فراهم آورد و خود را به آن عادت داد تا اینکه خوی و سرشت انسان بگردد.

زندگی دنیا، سزاوار این نیست که ما عبوس و گرفته باشیم.

حکــم المنیه فی البریه جـاری   مـا هـذه الدنیــا بـدار قـرار

«حکم مرگ، در میان مردم جاری است؛ این دنیا، سرای ماندن نیست».

بینــا تـری الإنسان فیها مخبرا   ألفیــته خـبراً مــن الأخبــار

«انسانی را می‌بینی که گزارش مرگ دیگران را می‌دهد و ناگهان می‌بینی که خودش، به یک خبر تبدیل شده است».

طبعت علی کدر وأنت تریدها   صفـواً مـن الأقذار والأکدار

«دنیا، بر ناگواری و تیرگی سرشته شده است و تو می‌خواهی که از آلودگی‌ها و رنج‌ها، پاک و صاف باشد»؟

ومکلـف الأیام ضد طباعـها   متطــلب فی المـاء جذوه نار

«کسی که می‌خواهد چیزی را به روزگار تحمیل کند که بر خلاف طبیعت آنست، مانند کسی است که در میان آب به دنبال شعله آتش می‌گردد».

وإذا رجوت المستحـیل فإنما   تبنــی الرجاء علی شفیر هـار

«و هرگاه به امر محال و ناممکن امیدوار باشی، بدان که ساختمان امید را بر لبه پرتگاه می‌سازی».

والعیـــش نوم والمنیـه یقظـه   والمـرء بینـهما خیـال سـاری

«زندگی، خواب است و مرگ، بیداری؛ انسان در میان این دو، خیالی است».

فاقضــوا مآربـکـم عجالاً إنـما   أعــمار سـفــر  مـن الأسـفـار

«نیازهایتان را شتابان برآورده سازید؛ چون عمرهایتان، برقی است که همچون دیگر برق‌ها لحظه‌ای می‌درخشد و از نگاه‌ها پنهان می‌شود».

وترکضوا خیل الشباب وبادروا   أن تسـتـــرد فـإنـهن عـــوار

«و اسب‌های جوانی را بتازید و بکوشید تا نفس تازه کنند؛ چون آن اسب‌ها، معیوبند».

لیس الزمان وإن حرصت مسالما   طــبع الزمــان عـداوه الأحرار

«تو هرچند آزمند باشی، باز هم زمان، از در آشتی در نخواهد آمد؛ سرشت زمان و طبیعت آن، چنین است که با آزادگان دشمنی می‌نماید».

این، یک حقیقت تریدناپذیر است که شما نمی‌توانید تمام آثار غم و اندوه را از زندگی خود بیرون ببرید؛ چون زندگی، اینگونه آفریده شده است: ﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِی کَبَدٍ ۴﴾ [البلد: ۴] «به راستی که ما، انسان را در درد و رنج آفریده‌ایم». ﴿إِنَّا خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَهٍ أَمۡشَاجٖ نَّبۡتَلِیهِ﴾ [الإنسان: ۲] «ما، انسان را از نطفه‌ای آمیخته آفریده‌ایم و او را می‌آزماییم». ﴿لِیَبۡلُوَکُمۡ أَیُّکُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۗ﴾ [هود: ۷] «تا شما را بیازماید که کدام یک از شما عمل بهتری انجام می‌دهد».

هدف، این است که از غم و اندوه خود بکاهی، اما اینکه ناراحتی و اندوه، بطور کامل از صفحه زندگی حذف شود، چنین چیزی فقط در باغ‌های بهشت، ممکن و میسر است. از اینروست که بهشتیان، می‌گویند: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِیٓ أَذۡهَبَ عَنَّا ٱلۡحَزَنَۖ﴾ [فاطر: ۳۴] «ستایش خداوندی را سزاست که ناراحتی و اندوه را از ما دور کرد». این، دلیلی است بر اینکه اندوه و ناراحتی، فقط در بهشت بطور کامل از حیات انسان رخت بر می‌بندد. همانطور که کینه و حسد، فقط در بهشت بطور کامل از بین می‌رود. ﴿وَنَزَعۡنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ﴾ [الأعراف: ۴۳] «و ما، ناراحتی و کینه‌ای را که در دل‌هایشان بود، بیرون می‌کشیم».

پس هر کس، حالت و ضعف دنیا را بداند، آن را به خاطر رویگردانی، جفا و بی‌وفایی‌اش، معذور می‌داند و می‌داند که بی‌وفایی و جفا، سرشت و حالت دنیاست.

حلفت لنا أن لا تخون عهودنا   فکأنما حـلفت لنـا أن لا تفی

«برای ما سوگند خورد که به پیمان‌هایی که با ما بسته، خیانت نکند؛ اما گویا سوگند خورده بود که بر سر پیمانش نماند».

با وضع و حالی که از دنیا بیان کردیم، شایسته است که فرد دانا و هوشیار، دنیا را با تسلیم شدن در برابر ناگواری و غم و اندوه، علیه خود یاری نکند؛ بلکه با تمام قدرت در برابر این تلخ‌کامی‌ها از خود دفاع کند. ﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّهٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَیۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّکُمۡ﴾ [الأنفال: ۶۰] «و برای (مبارزه با) آنها تا آنجا که می‌توانید نیروی (مادی و معنوی) و (از جمله) اسب‌های ورزیده آماده کنید تا با آن دشمن خدا و دشمن خود را بترسانید».

﴿فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَکَانُواْۗ﴾ [آل عمران: ۱۴۶] «پس آنان از آنچه در راه خدا به آنها رسید، سست و ضعیف نشدند».

مقاله پیشنهادی

اسباب تقویت صبر انسان بر مصیبت‌‌ها

رعایت امور ذیل در صبر بر مصیبتِ‌ از دست دادن فرزندان، خانواده، خویشاوندان و دیگر …