بلندهمتی، انسان را به دروازههای خوبی میرساند و او را به قله مقامات بالا صعود میدهد.
یکی از ویژگیها و رهنمودهای اسلامی، این است که انسان، خودش را با همت بلند و هدف بزرگ بیاراید. همت و اراده قوی، محورکارهای مثبت و اهرم رهایی از کارهای منفی است. همت، انرژی پرقدرتی است که انسان باهمت، میتواند با آن به قله خوبیها صعود کند و برای رسیدن به امور پسندیده، از دیگران پیشی بگیرد.
همت بلند، به اذن خداوند خیر بیپایانی برایت فراهم میآورد تا به وسیله آن به درجات کمال، بالا بروی؛ با همت بلند خون شهامت و جوانمردی، در رگهایت جاری میگردد و تاختن در میدان علم و عمل برایت آسان میشود.
اگر بلندهمت باشی، همواره بر دروازه خوبیها مشاهده میشوی و دستانت، فقط به سوی کارهای مهم دراز خواهد بود و با پیشتازان راه برتری و با سرآمدان راه موفقیت، به رقابت خواهی پرداخت. بدین سان به اندک، راضی نمیشوی و در جایی که به ظاهر پایان کاراست، توقف نمیکنی.
هرگاه به همت بلند آراسته گردی، کارها و آرزوهای پیش پا افتاده از تو دور میگردند و درخت ذلت، خواری، چاپلوسی و سازش، از وجودت ریشه کن میشود. انسان بلندهمت، خونسرد و آرام و استوار است و از اتفاقات نمیهراسد؛ اما کسی که همت ندارد، بزدل و ترسو است و سستی و تنبلی، دست و پای او را میبندد.
اما یک چیز را اشتباه نکن و آن، اینکه مبادا بلندهمتی را با تکبر اشتباه بگیری. تفاوت بلندهمتی و تکبر، به اندازه زمین و آسمان است. همت والا، تاجی است بر سر قلب آزاد و نمونه که همواره به سوی پاکی، تقدس، فزونی و برتری گام بر میدارد. انسان بلندهمت، همواره به یاد خوبیهایی است که از دست داده و از اینرو حسرت میخورد و بدین سان پیوسته علاقمند و مشتاق رسیدن به هدف میباشد.
بلندهمتی، زیور وارثان پیامبر ج است و تکبر، بیماری کسانی است که به مرض سرکشان و بدبختان گرفتارند.
بلندهمتی، همواره انسان بلندهمت را به مقامهای والا صعود میدهد و تکبر، روز به روز انسان متکبر را به پایینترین سطح، سقوط میدهد.
پس ای طالب علم! بلندهمتی را همواره مد نظر بدار و از آن غفلت مکن. شریعت از آن جهت به مسایل فقهی و روزمرگیها اشاره کرده که همواره بیدار باشی و آن را غنیمت بدانی. از آن جمله اینکه شریعت، برای کسی که آب ندارد، اجازه داده تا تیمم کند و او را مکلف نکرده که آب وضوی خود را رایگان تهیه نماید. یعنی اگر کسی، قصد داشت پول آب وضو را بدهد، اما مالک آب قبول نکرد، او میتواند از وضو گرفتن با آب مُفت خودداری کند. زیرا این، باعث میشود تا کسی دیگر بر او منت بگذارد و منت، ضربه ایست بر همت؛ سایرموارد را با همین مورد مقایسه کن.
همم کأن الشمس تخطب ودها | والبدر یرسم فی سناها أحرفا |
«همتهایی که گویا خورشید، خواستگار محبت آن است و ماه در درخشش آن، کلماتی را نقش میبندد».