وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
ویسنده: امید خزاعی
سؤال از فلسفه خلقت، سؤالی ریشه دار است و این مبحث را می توان از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار داد. بشر در طول تاریخ همواره به دنبال این بوده تا بداند که از کجا آمده و برای چه آمده؟ و به کجا می رود؟
به قول مولوی :
روزها فکر من این است و همه شب سخنم / که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
مانده ام سخت عجب کزچه سبب ساخت مرا/ یاچه بوده است مراد وی از این ساختنم
از کجا آمده ام، آمدنم بهر چه بود/ به کجا می روم آخر ننمایی وطنم
هر انسانی هر از گاهی این سؤالات را برای خود مطرح می کند. به همین خاطر در متون و کتاب ها به صورت های مختلف این سؤال ها مطرح شده است.
اما در پاسخ به این سوال که چرا انسان درباره هدف آفرینش سؤال می کند؛ باید گفت: به خاطر این که انسان هر کاری را که انجام می دهد ابتدا به دنبال هدف آن است. به عبارت دیگر هر یک از اعمال و رفتار انسان دارای هدف است.
به عنوان مثال: انسان غذا می خورد تا سیر شود؛ می نوشد تا سیراب شود؛ می خوابد تا تجدید قوای جسمی و روحی کند؛ کارمی کند تازندگی خود را تأمین کند و… .
اگر به هریک از مثال های مذکور توجه کنیم، هدف و غرضی را در آنها مشاهده می کنیم.
سیری، رفع تشنگی، مصون ماندن از بیماری، تجدید نیرو، تأمین زندگی و… اگر به این اهداف بنگریم به این نتیجه می رسیم که هر یک از این ها ریشه در جلب نفع و دفع ضرر دارند.
به عنوان مثال: سیری از یک طرف سبب افزایش نیروی مادی است یعنی (جلب نفع) و از سوی دیگر سبب جلوگیری از بیماری یعنی (دفع ضرر) می شود یا تأمین زندگی از یک جهت سبب ادامه بقا یعنی (جلب نفع) و از جهت دیگر برای دوری از فقر و بدبختی است یعنی (دفع ضرر).
بنابراین هریک از اعمال و افعالی را که انسان انجام می دهد برای این است که نیازهایش برطرف شود. به عبارت دیگر تلاش انسان برای جلب نفع و دفع ضرر است.
حال با این توضیح به این سوال می رسیم که هدف از آفرینش انسان چه بوده ؟
هریک این سوال را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار دادند و به آن پاسخ دادند… برخی از دیدگاه فلسفه و کلام و برخی هم از دیدگاه عرفان به بررسی این مساله پرداخته اند.
اما خود خداوند هدف از آفرینش انسان را در قرآن به طور واضح بیان کرده است لذا باید هدف از آفرینش انسان را در قرآن جست و جو کنیم تا بدانیم که خالق انسان برای چه چیزی او را آفریده است.
هدف از آفرینش انسان و سایر موجودات این جهان عبادت الله متعال است. یعنی ذات یگانه او را شناختن و او را عبادت کردن.
خداوند متعال در قرآن می فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» (ذاریات/۵۶): «من جن ها و انسان ها را جز برای پرستش خود نیافریده ام».
بنابراین هدف از آفرینش انسان این است که انسان الله متعال را عبادت کند. همان کاری که تمام پیامبران، امامان، اولیاء و صالحین و علماء انجام می دادند و مردم را به سوی آن دعوت می دادند. از حضرت آدم علیه السلام گرفته تا پیامبر خاتم علیه الصلاه والسلام همه تنها خداوند یکتا را پرستیدند و تنها او را عبادت کردند و این هدف خداوند از آفرینش انسان است.