نکاتی در مورد ماه رمضان

۱- از مبطلات روزه بپرهیزیم
روزه‌داران معمولاً از مفطرات (خوردن، آشامیدن وجماع) دوری می‌کنند اما بسیاری ازآنها توجهی به مبطلات روزه ندارند یعنی چیزهایی که سبب می‌شود اجر و پاداش روزه‌داران از بین برود. به فرموده‌ی پیامبر صلی الله علیه وسلم: ” رُبَّ صَائِمٍ حَظُّهُ مِنْ صِیَامِهِ الْجُوعُ وَالْعَطَشُ”. چه بسا روزه‌دارانی که بهره‌شان ازروزه، گرسنگی وتشنگی است. یعنی ثوابی ندارند.
از آنجا که ثواب روزه بسیار زیاد است به طوری‌که خداوند خودش پاداش‌دادن به روزه‌داران را برعهده گرفته (قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهم عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ اللَّهُ کُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلَّا الصِّیَامَ فَإِنَّهُ لِی وَأَنَا أَجْزِی بِهِ). این پاداش زیاد زمانی حاصل می‌شود که تمام اعضا و جوارح خویش را از چیزها و کارهای ناروا نگه داریم، زبان را از سخن‌های حرام مثل: غیبت، تهمت، مسخره، عیب‌جویی و…..چشم را از مشاهده‌ی صحنه‌های ناروا: نگاه به نامحرم، و گوش را از شنیدن سخن‌های ناروا، و دست و پا و سایر اعضا از انجام کارهای ناشایست نگه داریم.
به عبارت دیگر باید تمام اعضا و جوارح و بدنمان روزه باشند. تاحدّی که پیامبرمی‌فرماید: “اگرکسی به روزه‌دار فحش و ناسزاگفت، روزه‌دار نباید مقابله به مثل کند بلکه باید بگوید من روزه هستم”. در صورت عدم رعایت موارد فوق چه بسا بهره‌ی ما از روزه فقط گرسنگی وتشنگی باشد.

۲- شرکت در نماز تراویح (قیام):
نماز تراویح یکی ازسنت‌های بسیار بافضیلت درماه رمضان است. پیامبر به آن تشویق نموده آنجا که می‌فرماید: ” «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»
یعنی کسی که درشب‌های رمضان با ایمان و اخلاص نماز را به پادارد، گناهان گذشته وآینده‌ی اوبخشیده می‌شود.
سعی کنیم تا آخر ماه رمضان در نمازهای تراویح و قیام حضورداشته باشیم و از اجر و پاداش آن بهره‌مند گردیم.

۳- صدقه دادن و بخشش درماه رمضان:
صدقه و بخشش‌کردن در ماه رمضان بسیار فضیلت دارد. پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: “أفضل الصدقه صدقه فی رمضان” بهترین صدقه صدقه‌ایست که در ماه رمضان داده شود. که به طرق مختلف می‌توان آن را انجام داد:
أ. هر نوع کمک کردن و یاری رساندن به محتاجان و افراد نیازمند.
ب.غذادادن به مردم نیازمند، خصوصاَ افطاری دادن به روزه‌داران.

۴- قرائت قرآن:
رمضان ماه قرآن است، چرا که قرآن در آن نازل شده است. بنابراین باید تلاش کنیم که در این ماه بیشتر قرآن را تلاوت و مدارسه نماییم. آنچه مهم است این است که باید توجه داشته باشیم قرآن را با تدبّر و خشوع بخوانیم وسعی کنیم معنی ومفهوم آن را بفهمیم. تنها هدف، خواندن و زیاد ختم کردن نباشد.

۵- دعا و استغفار:
روزها و شب‌های رمضان اوقات مناسبی است برای ذکر و دعا، استغفار و استجابت دعا به ویژه:
۱- درهنگام افطاری که دعا اجابت می‌شود.
۲- ثلث آخر شب، که خداوند درخواست و نیاز بندگان را برآورده می‌کند.
۳- سحرگاهان که استغفار در آن اهمیت زیادی دارد.
۴- روز جمعه به ویژه آخرین ساعات آن روز (یعنی بعد از نماز عصر).

۶- عمره در رمضان:
اگر کسی توانایی داشته باشد و امکانات سفر برایش مهیا باشد، انجام عمره در رمضان ثواب بسیار زیادی دارد و برابراست با انجام حج. پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: ” عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهم عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنَّ عُمْرَهً فِی رَمَضَانَ تَعْدِلُ حَجَّهً” بخاری و مسلم. عمره در رمضان برابر است با یک حج.

۷-اعتکاف خصوصا در دهه‌ی آخر:
سنت پیامبر، صالحان و بزرگان دین است و در روحیه و تزکیه انسان بسیار مؤثّر است.

۸-دریافتن فضیلت دهه‌ی آخر رمضان خصوصاً لیله القدر:
سعی کنیم در دهه‌ی آخرماه مبارک رمضان برای طاعت وعبادت کمرهمت بندیم و تمام اوقات را در طاعت و عبادت، صدقه و اعتکاف بگذرانیم. به امید اینکه شب قدری که ارزش آن از هزار ماه بهتر است را دریابیم.

۹-نشستن در مسجد بعد از نماز صبح تا اینکه خورشید طلوع کند.
و بعد از بالا آمدن خورشید نمازضحی را بخوانیم که این کار به فرموده‌ی پیامبر ثواب حج و عمره کامل را دارد.

۱۰-غنیمت شمردن اوقات و تنظیم وقت:
سعی کنیم درماه مبارک رمضان با توجه به کار و مشغله خویش برنامه‌ای داشته باشیم تا بتوانیم بهتر از این ایام پربرکت استفاده نمائیم.
۱۱-رعایت آداب روزه بر اساس سنت نبوی (در رابطه باخوردن، آشامیدن و خوابیدن):
۱- افطاری به شیوه نبوی: خوردن چند دانه خرما هنگام افطار، سپس خواندن نماز مغرب و بعد از آن به فاصله ۳۰دقیقه شام مصرف شود.
۲- پرهیز از خوردن شیرینی‌جات مصنوعی (قند و شکر) در هنگام افطاری و شام.
۳- پرهیز از پرخوری در بین شام تا سحر.
۴- برخاستن برای خوردن سحری و غذای سبک مصرف کردن در هنگام سحری.
۵- پرهیز از خوابیدن زیاد در طول روز، مگر خواب قیلوله.
۶- پرهیز از مصرف غذاهای مضر و غیرطیّب.
۷- داشتن تحرک فیزیکی و فعالیت در طول روز.
امید است با رعایت موارد فوق، اهداف مهم روزه (حصول تقوی، تزکیه، سلامتی جسمی و روانی و….. ) بر آورده شود.