از دیگر رودهای بهشتی کوثر است که الله متعال آن‌را به رسولش صلی الله علیه و سلم عطا نمود:
« إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ »[الکوثر:۱].
«ما کوثر را به تو عطا کردیم».
در صحیح بخاری از انس بن مالک رضی الله عنه روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
«بَیْنَمَا أَنَا أَسِیرُ فِی الْجَنَّهِ إِذَا أَنَا بِنَهَرٍ حَافَتَاهُ قِبَابُ الدُّرِّ الْمُجَوَّفِ قُلْتُ: مَا هَذَا یَا جِبْرِیلُ؟ قَالَ: هَذَا الْکَوْثَرُ الَّذِی أَعْطَاکَ رَبُّکَ فَإِذَا طِینُهُ أَوْ طِیبُهُ مِسْکٌ أَذْفَرُ».
«در حالی‌که در بهشت راه می‌رفتم، ناگهان با رودی برخوردم که گنبدهایی از مروارید آن‌را در برگرفته بود. پرسیدم: ای جبریل! این چیست؟ گفت: این همان کوثری است که پروردگار به تو داده است. دیدم که خاک آن از مسک است».
ابن عباس رضی الله عنه کوثر را به همه‌ی آن خیر و برکت تفسیر می‌کرد که الله متعال آن‌را به پیامبرش عطا کرده بود. ابو بشر به سعید بن جبیر راوی این تفسیر از ابن عباس رضی الله عنه گفت: کسانی هستند که آن‌را به رودی در بهشت تفسیر می‌کنند. سعید گفت: آن رودی در بهشت است از جمله‌ی خیر و برکت فراوانی است که الله متعال به پیامبرش بخشیده است.
حافظ ابن کثیر همه‌ی روایت‌های مربوط به حوض کوثر را جمع نموده است. از جمله حدیثی است که مسلم از انس رضی الله عنه روایت کرده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم پس از نزول آیه‌ی: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ» فرمود:
( أَتَدْرُونَ مَا الْکَوْثَرُ، فَقُلْنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ. قَالَ: فَإِنَّهُ نَهْرٌ وَعَدَنِیهِ رَبِّى عَزَّ وَجَلَّ عَلَیْهِ خَیْرٌ کَثِیرٌ).
آیا می دانید کوثر چیست؟ گفتند: الله و رسولش بهتر می دانند. فرمود: آن رودی است که الله متعال آن‌را به من وعده داده است.
و در حدیث انس رضی الله عنه در مسند احمد چنین آمده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
«أُعْطِیتُ الْکَوْثَرَ فَإِذَا هُوَ نَهَرٌ یَجْرِی کَذَا عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ حَافَّتَاهُ قِبَابُ اللُّؤْلُؤِ لَیْسَ مَشْفُوفًا فَضَرَبْتُ بِیَدِی إِلَى تُرْبَتِهِ فَإِذَا مِسْکَهٌ ذَفِرَهٌ وَإِذَا حَصَاهُ اللُّؤْلُؤُ»
«کوثر به من داده شد. وقتی بدان نگاه کردم، دیدم رودی است که بر روی زمین جاری است، گنبدهایی از مروارید آن‌را احاطه کرده‌اند و بدون سقف است. دستم را روی خاک آن گذاشتم، خاکش مسک و سنگ‌ریزه‌هایش مروارید بودند».
در روایت مسند از انس رضی الله عنه با سندی مرفوع آمده است:
«هُوَ نَهَرٌ أَعْطَانِیهِ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فِی الْجَنَّهِ تُرَابُهُ الْمِسْکُ مَاؤُهُ أَبْیَضُ مِنْ اللَّبَنِ وَأَحْلَى مِنْ الْعَسَلِ تَرِدُهُ طَیْرٌ أَعْنَاقُهَا مِثْلُ أَعْنَاقِ الْجُزُرِ»
«کوثر رودی در بهشت است. الله متعال آن‌را به من عطا نمود. خاکش مسک، آبش از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است. پرندگانی از آن می‌نوشند که گردن‌های درازی مانند گردن شتر دارند».
حافظ ابن کثیر روایات فراوان دیگری در این مورد نقل کرده است. اگر می‌خواهید به احادیث بیشتری دست یابید، به کتاب «النهایه: ۲/۲۴۶» مراجعه نمایید.
همه‌ی رودهای بهشت آب نیستند؛ بلکه برخی شیر، برخی شراب و برخی عسل پاک می‌باشند.
الله متعال می‌فرماید:
«مَّثَلُ الْجَنَّهِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ ? فِیهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِّن لَّبَنٍ لَّمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّههٍ لِّلشَّارِ‌بِینَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى» [محمد:۱۵].
«وصف بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده است -چنین است که در آن رودهایی از آب زلال است که گندیده و بدبو نگشته است و رودهایی از شیر است که طعم آن دگرگون نمی‌شود و رودهایی از شراب لذت‌بخش برای نوشندگان است و رودهایی از عسل خالص و پالوده است».
در سنن ترمذی با سند صحیح از حکیم بن معاویه روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود:
«إِنَّ فِی الْجَنَّهِ بَحْرَ الْعَسَلِ، وَبَحْرَ الْخَمْرِ، وَبَحْرَ اللَّبَنِ، وَ بَحْرَ الْمَاءِ، ثُمَّ تُشَقَّقُ الأَنْهَارُ بَعْدُ».
«در بهشت دریای عسل، دریای شیر، دریای شراب و دریای آب وجود دارد و سایر رودها از این دریاها سرچشمه می‌گیرند».
پس رودهای بهشت از این دریاها سرچشمه می‌گیرند. رسول الله صلی الله علیه و سلم درباره‌ی رودی در بهشت بنام «بارق» به ما خبر داده است. بارق در بهشت قرار دارد و در عالم برزخ شهیدان در نزدیکی همین رود نگه‌داری می‌شوند. در مسند احمد، معجم طبرانی و مستدرک حاکم از ابن عباس رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود:
«الشُّهَدَاءُ عَلَى بَارِقِ نَهَرٍ بِبَابِ الْجَنَّهِ فِی قُبَّهٍ خَضْرَاءَ یَخْرُجُ عَلَیْهِمْ رِزْقُهُمْ مِنْ الْجَنَّهِ بُکْرَهً وَعَشِیًّا».
وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین