آنچه که در آیات اول سورهی بقره آمده است نمونهی «نفاق اکبر» است و اینکه میفرماید:
( إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ)نساء۱۴۲
«منافقان با خدا نیرنگ مىکنند و حال آنکه او با آنان نیرنگ خواهد کرد.»
( إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِیرًا ( نساء ۱۴۵
«آرى منافقان در فروترین درجات دوزخند و هرگز براى آنان یاورى نخواهى یافت.»
( إِذَا جَاءکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ) منافقون۱
«چون منافقان نزد تو آیند گویند گواهى مىدهیم که تو واقعا پیامبر خدایى و خدا [هم] مىداند که تو واقعا پیامبر او هستى و خدا گواهى مىدهد که مردم دوچهره سخت دروغگویند.»
و نمونهی نفاق اصغر حدیث نبوی است که میفرماید:
«آیه المنافق ثلاث إذا حدّث کذب و إذا وعد أخلف و إذا ائتمن خان»
[بخاری۱/۱۴_مسلم۱/۵۶]
«نشانههای منافق سه دستهاند: هنگام سخن گفتن دروغ میگوید، هر وقت که وعده دهد، خلف وعده میکند و آنگاه که امانتی به او سپرده شود، در آن خیانت میکند.»
و یا حدیث «أربع من کن فیه کان منافقًا…» الحدیث.[بخاری۱/۱۴…]
«اگر چهار صفت در فردی باشند، منافق است…»