نماز عیدها

ایمان داریم که نماز دو عید (قربان و رمضان) از شعائر اسلام هستند، هر چند میان بزرگان در فرض کفایه بودن یا واجب و سنت مؤکد بودنشان اختلاف وجود دارد، همچنین می‏دانیم که اقامه‏ی آن در صحرا سنت است. این نماز عبارت است از دو رکعت بدون اقامه و اذان، در رکعت اول هفت تکبیر و در رکعت دوم پنج تکبیر گفته می‏شود، سپس بعد از نماز خطبه خوانده می‏شود، و بر روی این مسأله بین علما اجماع وجود دارد.

سنت است در شبهای عید تکبیر گفته شود، در عید قربان تکبیر تا آخرین روز ایام تشریق ولی در عید رمضان تا بیرون آمدن امام برای نماز عید ادامه دارد، سنت است زنان هم بیرون بیایند تا در دعوت و خیر مسلمین حاضر باشند، اما زنانی که در حیض هستند نباید نماز بخوانند، جائز است که در آن روز مسلمانان بازی‏ای که در آن گناه نباشد انجام دهند، چون اظهار سرور و شادمانی در آن روز از شعائر اسلام است.

خداوند در آیه‏ی ۲ سوره‏ی کوثر می‏فرماید:

﴿فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَٱنۡحَرۡ ٢﴾ [الکوثر: ۲].

«‏حال که چنین است تنها برای پروردگار خود نماز بخوان و قربانی بکن». ‏

و می‏فرماید:

﴿وَلِتُکۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰکُمۡ وَلَعَلَّکُمۡ تَشۡکُرُونَ ١٨۵﴾ [البقره: ۱۸۵].

«تا تعداد (روزهای رمضان) را کامل گردانید و خدا را بر این که شما را (به احکام دین که سعادتتان در آن است) هدایت کرده است، بزرگ دارید و تا این که (از همه‏ی نعمتهای او) سپاسگزاری کنید».

حدیث ابی سعید خدری به اقامه‏ی نماز در صحرا اشاره می‏کند: رسول خدا در روز عید رمضان و قربان به مصلی بیرون می‏رفت، قبل از هر چیز نماز می‏خواند آنگاه مقابل مردم می‏ایستاد، در حالی که مردم در صفهایشان نشسته بودند، سپس آنها را موعظه و توصیه می‏فرمود. [مسلم و بخاری].

حدیث ابن عباس دلیل تقدیم نماز بر خطبه است:

«شَهِدْتُ الْعِیدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و سلم وَأَبِى بَکْرٍ وَعُمَرَ وَعُثْمَانَy فَکُلُّهُمْ کَانُوا یُصَلُّونَ قَبْلَ الْخُطْبَهِ».

«با پیامبر صلی الله علیه و سلم و ابوبکر و عمر و عثمانy نماز عید را خواندم، همه‏ی آنها قبل از خطبه نماز می‌خواندند». [مسلم و بخاری].

حدیث ابن‏عباس و جابر بن عبدالله به مشروع نبودن اذان و اقامه اشاره می‏فرماید: برای عید فطر و قربان اذان و اقامه گفته نمی‏شد. [مسلم و بخاری].

یا حدیث جابر بن سمره که می‏گوید: چندین دفعه نماز عیدین را همراه پیامبر صلی الله علیه و سلم بدون اذان و اقامه خواندم. [مسلم].

حدیث ام‏عطیه نیز به بیرون رفتن زنان اشاره می‏کند: رسول خدا صلی الله علیه و سلم به ما زنان دستور می‏داد که برای نماز عید بیرون بیاییم، همه جماعت می‏کردند ولی زنان حائضه از صف جماعت کناره‏گیری می‏کردند.

و حدیث عائشه به مشروع بودن شادی و سرور اشاره می‏نماید:

«قَالَتْ دَخَلَ أَبُو بَکْرٍ وَعِنْدِی جَارِیَتَانِ مِنْ جَوَارِی الْأَنْصَارِ تُغَنِّیَانِ بِمَا تَقَاوَلَتْ الْأَنْصَارُ یَوْمَ بُعَاثَ قَالَتْ وَلَیْسَتَا بِمُغَنِّیَتَیْنِ فَقَالَ أَبُوبَکْرٍ أَمَزَامِیرُ الشَّیْطَانِ فِی بَیْتِ رسول‏الله صلی الله علیه و سلم وَذَلِکَ فِی یَوْمِ عِیدٍ فَقَالَ رسول‏الله صلی الله علیه و سلم یَا أَبَابَکْرٍ إِنَّ لِکُلِّ قَوْمٍ عِیدًا وَهَذَا عِیدُنَا» [متفق علیه].

«ابوبکر در حالی که دو جاریه انصار آواز می‏خواندند بر من وارد شد، آواز روز بعاث را می‏خواندند، عایشه می‏گوید: آن دو زن آواز خوان نبودند، ابوبکر گفت: صدا و آواز شیطان در خانه‏ی رسول‏الله؟! عایشه می‏گوید: آن روز روز عید بود. حضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: ای ابوبکر هر قومی عیدی دارند، و این هم عید ما است». [بخاری و مسلم].