ایمان داریم که نماز جماعت لازم است، و بیست و هفت برابر نماز فردی ثواب دارد، و قاریترین فرد باید امام باشد، اگر او نبود داناترین فرد به سنت و اگر او هم نبود فردی که پیش از همه مسلمان شده است و اگر این هم نبود مسنترین فرد حق امامت دارد، همچنین در خانه و ناحیهی تحت سلطهی کسی، حق امامت با صاحب خانه و امیر ناحیه است مگر با اجازهی آنها فردی دیگر امامت کند، هر کس امام باشد باید نماز را کوتاه کند چون معمولاً میان مردم افراد بیمار و ضعیف و یا کسانی که حاجتی دارند وجود دارد.
خداوند در آیهی ۴۳ سورهی بقره میفرماید:
﴿وَأَقِیمُواْ ٱلصَّلَوٰهَ وَءَاتُواْ ٱلزَّکَوٰهَ وَٱرۡکَعُواْ مَعَ ٱلرَّٰکِعِینَ ۴٣﴾ [البقره: ۴۳].
«و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و با نمازگزاران (به صورت جماعت) نماز بخوانید».
دستور میدهد که فرد باید در بهترین کارها همراه مؤمنین باشد، یکی از بهترین و کاملترین کارها نماز است، بسیاری از بزرگان برای وجوب جماعت به این آیه استدلال میکنند.
یا حدیث ابوهریره از پیامبر صلی الله علیه و سلم که میفرماید:
«أَنَّ رسولالله صلی الله علیه و سلم فَقَدَ نَاسًا فِی بَعْضِ الصَّلَوَاتِ فَقَالَ لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ رَجُلًا یُصَلِّی بِالنَّاسِ ثُمَّ أُخَالِفَ إِلَى رِجَالٍ یَتَخَلَّفُونَ عَنْهَا فَآمُرَ بِهِمْ فَیُحَرِّقُوا عَلَیْهِمْ بِحُزَمِ الْحَطَبِ بُیُوتَهُمْ» [متفق علیه].
«پیامبر صلی الله علیه و سلم گروهی را در برخی از نمازهای جماعت نمیدید، فرمود: تصمیم گرفتم که فردی را به جای خود تعیین کنم تا امام باشد و خود همراه گروهی بروم تا خانهی افرادی را که در جماعت شرکت نمیکنند با هیزم بسوزانم». [بخاری و مسلم آن را روایت کردهاند].
یا حدیث:
«صَلاَهُ الْجَمَاعَهِ تَفْضُلُ صَلاَهَ الْفَذِّ بِسَبْعٍ وَعِشْرِینَ دَرَجَهً». [متفق علیه].
«نماز جماعت بیست و هفت درجه بر نماز فرادا برتری دارد».
حدیث ابی مسعود انصاری به مراتب امامت اشاره میفرماید:
«یَؤُمُّ الْقَوْمَ أَقْرَؤُهُمْ لِکِتَابِ اللَّهِ فَإِنْ کَانُوا فِى الْقِرَاءَهِ سَوَاءً فَأَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّهِ فَإِنْ کَانُوا فِى السُّنَّهِ سَوَاءً فَأَقْدَمُهُمْ هِجْرَهً فَإِنْ کَانُوا فِى الْهِجْرَهِ سَوَاءً فَأَقْدَمُهُمْ سِلْمًا وَلاَ یَؤُمَّنَّ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فِى سُلْطَانِهِ وَلاَ یَقْعُدْ فِى بَیْتِهِ عَلَى تَکْرِمَتِهِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ». [رواه مسلم].
«مردم را قاریترینشان به کتاب خدا امامت کند، اگر در قرائت مساوی بودند آگاهترین آنها به سنت، اگر در سنت مساوی بودند کسی که در هجرت مقدم است، اگر در هجرت مساوی بودند کسی که زودتر اسلام آورده است، و هیچ کس به جای صاحب خانه (یا امام مسجد) امامت نکند و در جای مخصوص او ننشیند مگر به اجازهی او». [مسلم آن را روایت کرده است].
حدیث ذیل به کوتاه کردن نماز توسط امام توصیه مینماید:
«إِذَا صَلَّى أَحَدُکُمْ لِلنَّاسِ فَلْیُخَفِّفْ فَإِنَّ فِیهِمُ الضَّعِیفَ وَالسَّقِیمَ وَالْکَبِیرَ فَإِذَا صَلَّى لِنَفْسِهِ فَلْیُطَوِّلْ مَا شَاءَ». [متفق علیه].
«هرگاه یکی از شما برای مردم امامت کرد نمازش را سبک بخواند چون در میان آنها ضعیف، بیمار و مسن وجود دارد و اگر خودش به تنهایی نماز خواند هر اندازه که میخواهد نمازش را طولانی کند».
یا حدیث ابی مسعود انصاری که گفت: مردی پیش رسول خدا آمد و گفت من هرگز به نماز صبح نمیروم چون فلانی نماز را خیلی طولانی میکند، پیامبر صلی الله علیه و سلم نگران شد به گونهای که هرگز چنین نگرانی از ایشان ندیده بودم، سپس به بالای منبر رفت و فرمود:
«یَا أَیُّهَا النَّاسُ، إِنَّ مِنْکُمْ مُنَفِّرِینَ، فَأَیُّکُمْ مَا صَلَّى بِالنَّاسِ فَلْیُوجِزْ، فَإِنَّ فِیهِمُ الْکَبِیرَ وَالضَّعِیفَ وَذَا الْحَاجَهِ». [متفق علیه].
«ای مردم برخی از شما مردم را از دین متنفر میسازید! هر کدام از شما امام شد، باید نماز را کوتاه کند، چون میان آنها بیمار و ضعیف و افراد دارای حاجت وجود دارند».