نقل غیر صحیح با عقل صحیحِ صریح مخالف است

چون نقل دروغ، جعلی یا ضعیف باشد با عقل صحیحِ صریح در تعارض خواهد بود. و عقل صحیح صریح بیانگر آن است که الله متعال موجود است و او خالق هر چیزی است و او بوده است و چیزی قبل از او نبوده است و تمام آیات کونی و شرعی و دلایل عقلی و فطری جز بر این مهم دلالت نمی کنند قطع نظر از دلالت سمع (کتاب و سنت) پس از آگاهی آن از دلالت عقل؛ و چنین است که به گمانش مثلا حدیثی صحیح است، اما چنین نیست».[۱]

و اینگونه به نظر وی میان این و آن تعارض وجود دارد. تعارض میان دلیل صحیح و دلیل فاسد؛ اما دلیل فاسد، صلاحیت دلیل بودن را ندارد چه رسد به اینکه با دلیل صحیح در تعارض باشد. بلکه تقدیم و ترجیح دلیل صحیح واجب است چه سمعی باشد (قرآن و حدیث) یا عقلی؛

و مثال آن روایتی است که ابن الجوزی[۲] از ابوهریره به صورت مرفوع روایت می کند که: «خداوند اسب را آفرید و آن را به حرکت در آورد، پس عرق نمود که نفس خود را از آن آفرید!!» سیوطی در «التدریب» می گوید: «چنین روایتی را هیچ مسلمانی جعل نمی کند. و کسی که از میان راویان این روایت متهم است، محمد بن شجاع می باشد که در دینش کج رو و منحرف بود. و در میان روایان آن ابوالمهزم است که شعبه در مورد او می گوید: او را چنان دیدم که اگر یک درهم به او داده می شد، پنجاه حدیث وضع و جهل می کرد».[۳]

و مانند این روایات که به اتفاق اهل علم روایات دروغین و جعلی می باشند؛ لذا بر هیچکس جایز نیست که چنین روایاتی را از دلایل شرعی بشمارد.[۴]

 

[۱] – نگا: ایثارالحق، ص: ۱۲۳، ۱۲۴

[۲] ابن الجوزی از طریق محمد بن شجاع التلجی از حبان بن هلال از حمادبن سلعه از ابی المهزم روایت کرده است و این حدیث نیز از این قبیل است که می گوید: خداوند در شب عرفه سوار بر شتری خاکستری رنگ بر صحرای عرفات نزول می کند و با سواران مصافعه نموده و با پیادگان معانقه می کند .

[۳] نکاء : الباعث الحثیث ، ص ۸۹ کتابی این روایت ۱ در موضوعات ذکر نموده و می گوید:«النلجی متهم است ») نکا: تنزیه الشریعه المرفوعه عن الاخبار الشنیعه الموضوعه ، ابوالحسن علی بن محمد بن عراق کنانی، ۱/۱۳۴ ، نکا : التالی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه: جلال الدین سیوطی، ۱/۳

[۴]نگا: موافقه صحیح المنقول لصریع المعقول (درء التعارض) ابن تیمیه، ۱/۱۲۴