گروهی از مردم هستند که نقش بسزایی در دین و اعتقادات مردم دارند؛ از جمله آنها میتوان به علماء و حکام اشاره نمود. هرگاه علماء و حکام بر صراط مستقیم باشند تأثیر آنها بر اصلاح اعتقادات مردم چشم گیر خواهد بود، و هرگاه دچار لغزش و انحراف گردند باز تاثیر خواهند گذاشت اما این بار موجب نابودی دین و اعتقاد مردم خواهند شد.
امیر المؤمنین عمر بن خطاب رضی الله عنه فرمودند:
«یهرمه زلّه العالـم، وجدال الـمنافق بالکتاب، وحکم الأئمّه الـمضلّین»[۱].
«اسلام را لغزش علما و جدلهای منافقین دانا به قرآن و امامان گمراه، نابود میسازد».
حدثنا یحیى ابن یمـان، قال: سمعت سفیان الثوری، یقول: «الأعمـال السیئه داء، والعلمـاء دواء، فإذا فسد العلمـاء فمن یشفی الداء؟»[۲]. یحیی بن یمان میگوید: شنیدم که سفیان ثوری میفرمود: «اعمال و کارهای بد و زشت درد هستند و علماء دوای آن دردها هستند، هرگاه علماء فاسد شدند پس چه کسی دردها را درمان کند؟».
[۱]– «سنن الدارمی» (۱/ ۸۲)، و ألبانی در مشکاه المصابیح (۱/ ۸۹) گفته: اسناد آن صحیح است.
[۲]– «حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی.