وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
اگر به منظور دعوت دیگران به راه دین باشد اشکالی ندارد که با آنها همسفره شوید و سپس آنها را کم کم بسوی دین دعوت کنید، زیرا پیامبر صلی الله علیه و سلم دعوت کفار و یهودیان را میپذیرفته و با آنها همسفره میشده تا اینکه آنها را بسوی اسلام دعوت کند، مثلا پیامبر صلی الله علیه و سلم دعوتی عقبه بن أبی معیط را پذیرفت ولی به او گفت تا اسلام نیاورد دست به غذایش نمیزند، بنابراین عقبه بن أبی معیط شهادتین گفت ولی هنگامی که أمیه بن خلف با خبر شد به عقبه بن أبی معیط گفت که تا تف به صورت پیامبر صلی الله علیه و سلم نیاندازد و به دین قریش برنگردد با او صحبت نمیکند، بنابراین عقبه بن أبی معیط قول أمیه بن خلف را بر دین اسلام برتری داد و تف به صورت مبارک پیامبر صلی الله علیه و سلم انداخت و از دین برگشت و نهایتا با حالت کفر به هلاکت رسید، و مقصود اینست که پیامبر صلی الله علیه و سلم برای دعوت به دین با او همسفره شد، و خداوند متعال در قرآن میفرماید: ” … وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ …” ﴿آل‌عمران: ۱۵۹﴾، یعنی: “اگر شدید و سنگدل بودی مردم از تو کناره گیری میکردند”، و پیامبر صلی الله علیه و سلم در امر دعوتش بسیار حلیم و بردبار بوده است تا اینکه مردم حرفش را قبول کنند و این خود از اخلاق کریمه و از حکمت است. و همچنین میفرماید: ” ادْعُ إِلَیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ …” ﴿النحل: ۱۲۵﴾، یعنی: “باحکمت و پند و اندرز نیک (مردم) را بسوی پروردگارت فراخوان و با بهترین راه با آنها به نقاش پرداز”.
بنابراین نشست و برخواست و هم مجلس و همنشین بودن با این اشخاص بی دین و بی ایمان اگر بغرض دعوت دادن ایشان بسوی دین اسلام نباشد، جائز نیست که با آنها نشست و برخواست کرد، زیرا معاشرت با آنها سبب سنگدلی میشود و اعمال کفر آمیزشان ممکن است در نظر یک شخص نادیده و یا کم ارزش شناخته شود و در نتیجه از نهی کردن آنها دست بکَشَد و در صورت معاشرت با آنها ممکن است که او نیز موجب لعن و غضب خداوند قرار بگیرد، همانطور کع علماء بنی اسرائیل دچار آن شدند، خداوند متعال در قرآن میفرماید: “لُعِن الذین کفروا من بنی اسرائیل علی لسان داوود و عیسی ابن مریم، ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون (۷۸) کانوا لا یتناهون عن منکر فعلوه، لبئس ما کانوا یعملون (۷۹)” المائده ۷۹- ۷۸ یعنی: “کسانی از بنی اسرائیل که کافر شده بودند بر زبان داوود و عیسی پسر مریم موجب لعنت قرار گرفتند، آن به این علت بود که عصیان و از حق تجاوز میکردند. همدیگر را از کارهای زشتی که انجام میدادند نهی نمیکردند، پس جه کار بدی بود که انجام میدادند.”
علماء در تفسیر این آیه چنین میگویند که علماء بنی اسرائیل ابتدا معصیتکاران را از گناهانشان نهی میکردند ولی کم کم خود آنها با ایشان نشست و برخاست میکردند و با انها اکل و شرب میکردند (پس گناهان آنها در نظرشان کوچک شمرده شد) و خود نیز موجب لعنت قرار گرفتند.
و پیامبر صلی الله علیه و سلم در حدیث صحیحی که وارد شده است فرموده است که: “المرء مع من احب، فلینظر احدکم من یخالل” یعنی: “یک شخص (در روز قیامت) همراه کسی خواهد بود که او را دوست بدارد، پس هر یک از شما بایست بنگرد که چه دوستی را انتخاب کند”
و همچنین خداوند در قرآن میفرماید:
” وَإِذَا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّیٰ یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ وَإِمَّا یُنسِیَنَّکَ الشَّیْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرَیٰ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ” ﴿الأنعام: ۶۸﴾.
«و چون کسانی را که در آیات ما فرو می‌روند» (به قصد تخطئه، یا تکذیب و رد و استهزا) «ببینی، از آنان روی گردان»( یعنی: آنان را به‌حال خود واگذار و با آنان درگوش سپردن به همچو منکر بزرگی همراه مشو. پس اگر با گروهی نشستی و در این اثنا، آنان به کندوکاو تخطئه‌گرانه و فروروی جدال پردازانه در آیات ما پرداختند، بی‌درنگ از مجلس آنان برخیز) «تا وقتی که به سخنی غیراز آن بپردازند» (یعنی: تا سخنی را که با آن مغایر باشد، در میان آورند. بدین‌سان خدای عزوجل رسول خویش و به‌تبع ایشان مؤمنان را، به رویگردانی و اعراض از مجالسی که در آنها به آیات خدا توهین روا داشته میشود و از همنشینی و انس‌گرفتن با بدعت‌گذاران گمراه‌کننده نهی می‌کند زیرا در همنشینی و مؤانست با آنان، چندین برابر آفاتی است که در همنشینی با گناهکاران وجود دارد).
از ابن‌عباس رضی الله عنه روایت شده است که فرمود: آیه کریمه ناظر بر همنشینی با کسانی است که در آیات خدای عزوجل جدال و بگومگو می‌کنند. «و اگر شیطان تو را به فراموشی انداخت» که از مجلس آنان برخیزی و ترکشان کنی «پس بعد از آن که به‌یاد آوردی» فرمان ما را «با قوم ستمکار منشین» بلکه دردم برخیز.
باید یادآور شد که بر انبیا در تبلیغ احکام شرع که برایشان واجب است، اصلا فراموشی روی نمی‌دهد بلکه پدید آمدن فراموشی بر ایشان، در امور عادی همچون سهو در اثنای نماز و مانند آن ممکن است.
علما گفته‌اند: هر کس در آیات خدای عزوجل به ناحق و در غیرصواب فروروی کرد چه مؤمن بود، چه کافر باید همنشینی با وی فروگذاشته شود وآمیزش و معاشرت با فاسق مطلقا مکروه است، مگر این که معاشرت با بدعتیان وفسادپیشگان، به‌قصد موعظه و اندرزدهی و اصلاح مفاسدشان باشد.
و خداوند متعال میفرماید:
” وَقَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آیَاتِ اللَّهِ یُکْفَرُ بِهَا وَیُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّیٰ یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ إِنَّکُمْ إِذًا مِّثْلُهُمْ …” ﴿النساء: ۱۴۰﴾.
«و البته خدا در کتاب» (خویش قرآن و دقیقا در آیه (۶۸) از سوره انعام) «بر شما نازل کرده که: هرگاه شنیدید آیات خدا مورد انکار و ریشخند قرار می‌گیرد، باآنان ننشینید تا به سخنی غیراز آن درآیند» (یعنی: در هنگام شنیدن کفر و استهزا به‌آیات خدا، با کفار همنشین مشوید تا به سخنی دیگر غیراز آن بپردازند) «چرا که در این صورت شما هم مثل آنان خواهید بود» (یعنی: اگر در مجالس تمسخر و استهزای آنان بنشینید و از این کار دست برندارید، در آن صورت، شما هم در کفرمانند آنان هستید، پس اجتناب از مجالس کسانی که به آیات الهی کفر ورزیده وآن را مورد استهزا قرار می‌دهند، از تقوی است و بدانید که:)
برخی از علما با استدلال به همین آیه، همنشینی با فاسقان و اهل بدعت را از هر جنسی که باشند، حرام دانسته‌اند.
پس وظیفه هر مسلمان است که اگر نتواند آنها را به راه درست قرآن و سنت راهنمایی کند از آنها دوری بجوید تا ضرری به دینش نرسد.
والله اعلم