نخستین عید فطر مسلمین
در سال دوم از هجرت، روزهداری ماه رمضان واجب گردید؛ زکات فطر نیز واجب گردید؛ و نصاب زکاتهای دیگر نیز بیان شد. وجوب زکات فطر و بیان تفصیل نصاب زکاتهای دیگر به منظور کاستن از بارهای بسیار سنگینی بود که شمار زیادی از پناهندگان به مدینه بر دوش داشته و مستمند بودند، و نمیتوانستند کسب معاش نمایند.
یکی از زیباترین تقارنها و چشمگیرترین تناسبها آن بود که نخستین عیدی که مسلمانان در تاریخ خود داشتند همان عید فطری بود که در آغاز ماه شوال سال دوم هجرت مسلمانان به دنبال فتح مبین که در جنگ بدر برایشان حاصل شده بود، عید گرفتند. چقدر دلانگیز بود این عید سعید که خداوند به آنان ارزانی داشت، بعد از آنکه تاج فتح و عزت بر سرشان نهاد! چقدر چشمگیر و به یاد ماندنی بود منظره آن نماز عیدی که مسلمانان برگزار کردند، پس از آنکه همگی از خانههایشان بیرون آمدند و صداهایشان را به تکبیر و تهلیل و تحمید برافراشتند. دلهایشان سرشار از شوق و گرایش به خداوند، و شیفتگی نسبت به رحمت و رضوان الهی بود، چنانکه خداوند آن همه نعمتها را به آنان عطا فرموده، و با پیروزی و پشتیبانی خویش تأییدشان فرموده بود، و در این آیه شریفه به آنان خاطر نشان ساخته بود:
(وَاذْکُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِیلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِی الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآوَاکُمْ وَأَیَّدَکُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَکُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ)( سوره انفال، آیه ۲۶)
«و به یاد داشته باشید آنگاه که اندک بودید و در آن سرزمین ضعیف به حساب میآمدید، و همواره میترسیدید که مردم شما را برُبایند؛ اما، خداوند شما را جا و مکان داد، و با پشتیبانی و مددکاری خویش تأییدتان فرمود، و از انواع نعمتهای پاکیزه برخوردارتان گردانید، به امید آنکه سپاسگزاری کنید».