نام های نیکوی خداوند (۶)

(القابض, الباسط جَلَّ جَلالُهْ)
اَلقَابِِضُ: به معنی گیرنده و تنگ فرماینده روزی
الباسطُ به معنی فراخ فرماینده روزی
بهترست از دو اسم قابض و باسط با هم حرف بزنیم، زیرا یکی عکس دیگری است و این هر دو دلالت بر قدرت و حکمت خداوندی دارند لذا خداوند می‌فرماید: ﴿وَٱللَّهُ یَقۡبِضُ وَیَبۡصُۜطُ وَإِلَیۡهِ تُرۡجَعُونَ ٢۴۵﴾ [البقره: ۲۴۵].

«و خداوند (روزی بندگان را) محدود و گسترده می‌سازد و به سوی او بازگردانده می‌شوید».
زیرا اگر تو فقط از قابض به تنهایی و بدون باسط بحث کنی، خداوند را متصف به منع و محروم کردن نموده‌ای و این غیرجائز است. قبض در لغت یعنی اخذ و گرفتن و بسط یعنی گسترش و انتشار. هر کاری را که از آن جلوگیری شود آن را قبض کرده‌اند و هر کاری که وسعت داده شود آن بسط داده شده است و این دو تمامی اشیاء را شامل می‌شوند. قبض و بسط در رزق و روزی وجود دارد.

خداوند می‌فرماید:﴿ٱللَّهُ یَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقۡدِرُ﴾ [الرعد: ۲۶].
«خداوند روزی را برای هر کس که بخواهد فراوان و فراخ می‌گرداند، و آن را برای هر کسی که بخواهد کم و تنگ می‌نماید».

این بسط دادن عبارت از اسراف نیست و قبض به معنای بخل نیست، بلکه هر کدام از آن‌ها راز و رمز مخصوص خود را دارد که فقط خداوند از آن مطلع است. خداوند می‌فرماید:
﴿وَلَوۡ بَسَطَ ٱللَّهُ ٱلرِّزۡقَ لِعِبَادِهِۦ لَبَغَوۡاْ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَٰکِن یُنَزِّلُ بِقَدَرٖ مَّا یَشَآءُ﴾ [الشوری: ۲۷].
«اگر خداوند رزق و روزی را برای همه‌ی بندگانش (بدان گونه که خودشان می‌خواهند) توسعه و گسترش دهد، قطعاً در زمین سرکشی و ستمگری می‌کنند، و لذا بدان اندازه که خود می‌خواهد روزی را می‌رساند».

پیامبر پس از پایان نماز، چهره اش را به سوی مردم برمی گرداند و می گفت: (لااله الا الله وحده لاشریک له، له الملک و له الحمد و هو علی کل شئ قدیر. اللهم لامانع لما أعطیت و لامعطی لما منعت و لاینفع ذا الجد منک الجد).
یعنی: «هیچ معبود بحقی جز الله نیست؛ یگانه است و شریکی ندارد. فرمانروایی، از آنِ اوست و ستایش، او را سزاست و او، بر هر چیزی تواناست. بارخدایا! آنچه تو بدهی، هیچکس نمی تواند مانع آن گردد و آنچه تو باز داری و ندهی، هیچ دهنده و بخشنده ای برای آن نیست؛ توانگر را ثروتش، از عذاب تو نجات نمی دهد (و تمامی شکوه و ) ثروت، از آنِ تواست.