وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
امت و پیروی از سنت!
- و یادمان نرود که امت اسلامی از روز نخست که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ در میان یارانش قرآنی بود که با دو پا راه می‌رفت، و پس از وفاتش و تا به امروز بر اهمیت سنت وعمل به آن و پیروی از آن اتفاق نظر دارد، و جز این چند تنی که در میانه راه مانده‌اند هیچ کسی در جایگاه سنت شکی نداشته و ندارد. زیرا امت همیشه در می‌شنید که قرآن می‌گوید:
- “… وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۖ إِنَّ اللَّـهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ” [الحشر ۷]
{… آنچه را پیامبر به شما عطا کرد بگیرید و از آنچه شما را نهی کرد، باز ایستید و از خدا پروا کنید؛ زیرا خدا سخت کیفر است}.
- “قُلْ أَطِیعُوا اللَّـهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَۖ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَیْکُم مَّا حُمِّلْتُمْ ۖ وَإِن تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا ۚ وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ” ﴿النور/۵۴﴾
- {بگو: خدا را [در همه امور] اطاعت کنید و این پیامبر را نیز اطاعت کنید؛ پس اگر روی بگردانید [زیانی متوجه پیامبر نمی شود، زیرا] بر او فقط آن [مسؤولیتی] است که بر عهده اش نهاده شده و بر شما هم آن [مسؤولیتی] است که بر عهده شما نهاده شده است. و اگر او را اطاعت کنید هدایت می یابید. و بر عهده این پیامبر جز رساندن آشکار [پیام وحی] نیست.}
- “لَّقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّـهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّـهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّـهَ کَثِیرًا”﴿الاحزاب/٢١﴾
{یقیناً برای شما در [روش و رفتار] پیامبر خدا الگوی نیکویی است برای کسی که همواره به خدا و روز قیامت امید دارد؛ و خدا را بسیار یاد می کند.
حدیث و قرآن شانه به شانه!
حدیث پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ همانطور که اشاره شد، در ترتیب قانونگذاری همراه و همگام با قرآن کریم است. برای درک حکم شریعت ما اول در قرآن جستجو می‌کنیم، اگر حکم ثابت و واضحی نیافیتم فورا به سنت رجوع می‌کنیم، دقیقا همان چیزی که رسول خدا یاران و شاگردانش را بر آن تربیت می‌کرد.
آن حضرت چون معاذبن جبل را به عنوان قاضی به سوی یمن گسیل داشتند، از او پرسیدند چگونه حکم می‌کند. ایشان گفتند: بر اساس آنچه در کتاب خداست قضاوت می‌کنم. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ پرسیدند: اگر در کتاب خدا نبود؟ ایشان گفتند: به سنت رسول خدا رجوع می‌کنم. پیامبر پرسیدند: اگر در سنت رسول خدا نیافتی؟ ایشان گفتند: با دقت و تیزبینی اجتهاد می‌کنم! پیامبر خوشحال شده فرمودند: سپاس خدای را که پیک رسول خدا را بدان‌چیزی توفیق داد که مایه خوشنودی رسول خداست.
قد أخرج أبو داود والترمذی والدارمی عن معاذ بن جبل رضی الله عنه بألفاظ مختلفه، أنه لما بعثه النبی صلى الله علیه وسلم إلى الیمن سأله النبی علیه الصلاه والسلام قائلاً له: ( کیف تقضی؟ ) قال: أقضی بما فی کتاب الله. قال: ( فإن لم یکن فی کتاب الله؟ ) قال: فبسنه رسول الله. قال: ( فإن لم یکن فی سنه رسول الله؟ ) قال: أجتهد رأیی ولا آلو. فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم: ( الحمد لله الذی وفق رسول رسول الله لما یرضاه رسول الله).
جایگاه سنت در دین
حال بصورتی فشرده و گذرا به نقش سنت و علاقه مباشر آن با قرآن کریم اشاره می‌کنیم تا اهمیت سنت و جایگاه آن بیشتر برای دوستان روشن گردد:
- قرآن در بسیاری موارد احکام شریعت را بصورتی مجمل بیان می‌کند، و این سنت پیامبر خداست که تفصیل و شرح آنها را بیان می‌دارد: مثلا قرآن بصورت اجمالی می‌گوید: نماز بر پا دارید، زکات بدهید، روزه بگیرید، و…
این سنت پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ است که به ما نحوه نماز خواندن، و تعداد رکعات و وقتهای پنجگانه آن، و سایر تفاصیل نماز و روزه و زکات و سایر معاملات را می‌آموزاند. پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: “صلوا کما رأیتمونی أصلی” (بخاری) ـ نماز بر پا دارید درست بصورتی که مرا دیدید که نماز می‌خوانم ـ.
ابن مبارک آورده است: روزی مردی به صحابی پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ؛ عمران بن حصین روی کرده گفت: تنها از قرآن برای ما بگو، و از سنت هیچ برایمان نگو! آن صحابی از کوچکی عقل آن مرد حیرتزده شده به او گفت: واقعا تو مرد احمقی هستی! آیا در کتاب خدا دیده‌ای که نماز ظهر چهار رکعت باشد و در آن با صدای پست قراءت بخوانی؟!
سپس در مورد نماز و زکات و مواردی دیگر نیز چنین گفت، سپس به او گفت: آیا تفصیل و شرح اینها را در کتاب خدا می‌یابی؟! کتاب خدا بصورت اجمالی بیان داشته و سنت پیامبر خدا آنرا شرح داده است.
وروى ابن المبارک عن عمران بن حصین أنه قال لرجل: إنک رجل أحمق أتجد الظهر فی کتاب الله أربعا لا یجهر فیها بالقراءه! ثم عدد علیه الصلاه والزکاه ونحو هذا ثم قال: أتجد هذا فی کتاب الله مفسرا! إن کتاب الله تعالى أبهم هذا وإن السنه تفسر هذا.
- قرآن در مواردی احکام شریعت را بصورت عموم مطرح می‌کند، و تخصیص آنرا به عهده سنت می‌گذارد. قرآن می‌گوید که فرزندان از والدین ارث می‌برند، و سنت قاتل را از ارث بردن محروم می‌کند. قرآن برای برقراری امنیت جامعه به بریدن دست دزد فرمان می‌دهد و سنت قیمت چیز دزدیده شده، و مقدار دستی که باید بریده شود را مشخص می‌کند.
- چه بسا در فهم برخی آیات سوء تفاهمی ایجاد می‌شود، که سنت آنرا تصحیح می‌کند.
وقتی خداوند متعال فرمودند:” الَّذِینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ”( الأنعام/۸۲)
{آنان که ایمان آورده و ایمان خود را به ستمی نیالودند ایمنی آنها راست و هم آنها حقیقتا هدایت یافته‌اند}.
مؤمنان را وحشت برداشت که همه انسانها حداقل اگر به کسی دیگر نه، گاهی به خود ظلم می‌ورزند. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وسلم ـ این فهم را تصحیح نموده فرمودند: ظلم در این آیه شرک ورزیدن به خداوند متعال است.
- و چه بسا پیامبر احکام و دستوراتی را که قرآن بدانها اشاره نکرده است، را برای مسلمانان وضع می‌کند. مثلا؛ قرآن از محارمی که ازدواج با آنها درست نیست، سخن گفته، و حرفی از خاله و عمه زن نزده، سنت این مورد را به عنوان قانون و تشریع مستقلی به مؤمنان امر می‌کند که جایز نیست مردی در یک زمان خانمی و خاله‌اش و یا عمه‌اش را به عقد ازدواج درآورد!
و سنت قانون برابری تحریم هم‌شیری با تحریم نسب را وضع کرده است: ” یحرم من الرضاعه ما یحرم من النسب” (رواه البخاری).
و سنت بسیاری دیگر از قوانین شرعی چون زکات فطر و حرام بودن گوشت الاغ و حیواناتی که ناب (نیش) دارند را بصورت کاملا مستقل وضع کرده است.
با توجه به آنچه عرض شد ما در دین خود نمی‌توانیم افرادی با پلاکارد “قرآنی” داشته باشیم، بلکه شعار و محتوای دین عبارت است از قرآن و سنت.. کتابی که از آسمان آمده و معلم و استادی که خداوند او را برای رساندن و شرح کتاب خود تربیت و راهنمایی نموده است. نامه و پیک آسمان هر دو با هم اساس شریعت خداوند می‌باشند. و یکی بدون دیگری نمی‌تواند معنا و مفهومی داشته باشد..
انتظار می‌رود دوستانی که در میانه راه مانده‌اند، باز خورجین معرفت برگیرند و با همت و جرأتی که از زیر بار خرافات تشیع صفوی توانست آنها را نجات دهد راهشان را ادامه دهند تا به سر منزل سعادت، بدانجایی که رسول پاک پروردگار نقش پای خود را نهاده برسند…
خدا قوت!…
فهرست
دریچه
سنت از زبان قرآن
سخن پیامبر وحی الهی است!
اطاعت از سنت شرط ایمان است!
اطاعت از پیامبر اطاعت از خداست!
انکار سنت سبب خشم خداست!
امت و پیروی از سنت!
حدیث و قرآن شانه به شانه!
جایگاه سنت در دین