ابن قیم رحمه الله میگوید:
«نرمخویی صفتی پسندیده و سازشگری صفتی زشت و ناپسند است و تفاوت بین آنها اینست که: نرمخو با همنشین خویش نرمی میکند تا اینکه او را به حقخواهی واداشته یا باطل را از او دور سازد، ولی سازشگر و چاپلوس با او به نرمی رفتار میکند تا اینکه او را به باطل خویش راضی نموده و او را رها میسازد تا از هوای نفسش پیروی کند.
بنابراین نرمخویی صفت اهل ایمان و سازشگری ویژگی اهل نفاق است. میتوان با آوردن مثالی این قضیه را واضحتر نمود:
فرض کنید فردی زخمی نزد پزشکی نرمخو بیاید. پزشک وضعیت او را درک نموده و به آرامی شروع به پاک نمودن محل زخم نموده و آن را رها میکند تا بخوبی زخم خشک شود. سپس به آرامی آنچه در درون زخم است را بیرون آورده و درون آن دارو و پماد قرار میدهد تا از عفونت آن جلوگیری نماید. سپس کرمهایی که باعث رشد گوشت میشوند را بر آن گذاشته و مقداری داروی گیاهی بر آن میگذارد تا اینکه رطوبت آن را گرفته وخشک شود، سپس آن را باندپیچی میکند و به همین منوال ادامه میدهد تا اینکه زخم بهبود یابد.
ولی سازشگر به همنشین خود میگوید :هیچ اشکالی ندارد! چیزی نیست؛ با تکه پارچهای زخمت را بپوشان و رهایش کن! پس از مدتی کار بجایی میرسد که زخم شدیدا عفونت پیدا میکند»
[کتاب الروح ابن قیم، جلد ۱ ص ۲۳۱].