از جمله شبههایی که بعضی آن را مطرح کردهاند، که این ادعا بر یک گمان فاسد و واهی بنا شده است این است که احادیث پیامبر مدت دویست سال نوشته نشد و به صورت غیر مکتوب ماندگار شد، سپس بعد از این مدت طولانی محدثین تصمیم گرفتند که آن را جمعآوری کنند.
در واقع با این شبهاندازیها و تشکیکها میخواهند فقه و اطمینان مردم را نسبت به سنت نبوی و حفظ آن در سینهها کم کنند و میخواهند صحت احادیث را مورد سوال ببرند و اتهامِ درست کردن آنها را ایجاد کنند.
رد نمودن این شبه و تشکیک از چند جهت ممکن و میسر است:
۱- این ادعا که احادیث تا دویست سال بعد جمع آوری نشد ادعای گزافی است، بلکه تدوین و نوشتن احادیث درهمان دوران پیامبر ج شروع شد، که شامل اقسام زیادی از احادیث شد. هرچند که محدود بود و تمام احادیث را دربرنگرفت اما به هرحال بخشی از احادیث توسط اصحاب رضی الله عنهم مکتوب شدند و گاهی هم از طریق شفاهی آن را به تابعین منتقل کرده و تابعین نیز آن را در صحیفههایی مینوشتند. و آنچه که در مورد راویان احادیث و شرح حال آنها نوشته شده است و کتابهای زیاد را شامل میشود ثابت میکند که حدیثهای زیادی نوشته شده و به صورت وسیعی آن را یادداشت کرده بودند. و این تدوین و نوشتن در اوایل قرن دوم بین سالهای ۱۲۰ الی ۱۳۰ هجری به اتمام رسید، جمعی از تالیفکنندگان این کتابها در نیمهی سدهی دوم فوت کردند، مثل جامع الحدیث تالیف معمربن راشد، جامع سفیان الثوری، هشام بن حسان، ابن جریج، و غیره…
۲- علما و دانشمندانِ علم حدیث برای قبول نمودن احادیث شرایط سختی را تعیین نمودهاند، که این شروط در طول همهی زمانها این ضمانت و اطمینان را بوجود آورده است که احادیث خیلی مطمئن مورد قبول قرار گیرند، به صورتی که دقیقاً به همان صورت که از پیامبر ج روایت شده به همان صورت نوشته شده است.
شرایطی وجود دارد که مربوط به راوی حدیث میباشد مثل صداقت، عدالت، امانتداری، قوت حافظه صورت نوشته یا حفظ آن یا به هردو صورت، به صورتی که همانطور که حدیث را شنیده آن را بیان کند. و یا شرایطی را برای احادیث صحیح و حسن و اطمینان به راوی قرار دادهاند. و همچنین شرایطی برای اسناد حدیث و سلامت آن از موانع و عیبهای ظاهری و باطنی و تطبیق این شروط با احادیث را مقرر نمودهاند که شک و شبههای را باقی نمیگذارد.
۳- علمای حدیث ضمن اینکه برای صحّت احادیث و راویان آن شروطی را مقرر نمودهاند، برای احادیث مکتوب و نوشته شده نیز شرایطی را گذاشتهاند که متاسفانه این معترضین که افکار کودکانه دارند از آن شروط بیخبرند. محدثین برای روایت حدیث مکتوب و نوشته شده همان شروط احادیث صحیح را گذاشتهاند، به همین دلیل در کنار هر حدیث سلسلهوار سند آن از روایت کننده إلی آخر تا به مؤلف میرسد نوشته میشود. که این روش حدیثشناسان منهج بسیار محکم و قوی برای پاک نمودن روایات و نوشتههای مستند میباشد.
۴- محدثین از مسائلی که جاعلان احادیث و اهل بدعت انجام میدادند غافل نبودند و کاملا از افتراهای آنها آگاه بودند، بلکه برای مقابله با آنها برای حفظ سنت نبوی با به کار بردن انواع وسایل علمی و کافی با آنها مقابله پرداختند و عجله و سرعت گرفتند. قیدها و ضوابطی را برای راویان مبتدع معین نمودند و اسباب و علامتهایی را برای احادیث دروغین و موضوع بیان کردند. باید بدانیم که حدیثشناسان در مورد توثیق و تجریح راویان و تصحیح و تضعیف احادیث کورکورانه قدم بر نداشتهاند، بلکه طبق قواعد و مقرراتی محکم و مطمئن پیش رفتهاند، به همین خاطر این احکام در نهایت دقت ظاهر شدهاند، میان همدیگر کاملاً توافق و اتحاد وجود دارد و هیچ گونه تضاد و شذوذی در آن دیده نمیشود، دارای انسجام کامل و بدور از هر تباینی میباشد، و هیچ کس نمیتواند یک نقد علمی و درستی را متوجه آن سازد.
و همچنین علم (جرح و تعدیل) از لحاظ تاریخی قادر است که سلسله پیوستهای را برای شرح حال مفصل تمامی کسانی که راوی یا محدث هستند، بیابد. شرح حال تمامی مردان و زنانی که تابع بررسی دقیق همه جانبه بودند. و اینها فقط زمانی مورد اطمینان محسوب میشوند که زندگی و طریقهی روایت آنها، دقت مدارانه باشد. بنابراین، کسی که امروزه بر صحت حدیثی یا تمام احادیث اعتراض کند، این چیزی که او باید ثابت کند.
۵- این تنوع زیاد برای احادیث فقط به دلیل قبول یا رد آن نیست، بلکه علاوه بر آن، بحث راویان و سند و متن احادیث نیز مد نظر میباشد. که این دلیل بر عمق نظر و فهم محدثین میباشد. آنچه که دلیل علم دقیق و محکم آنهاست همان تقسیمات و انواع احادیث میباشد، بلکه علمی که در آن تقسیمات نباشد، علم محسوب نمیشود. با این توضیح پوچی این شبه و تشکیک آشکار میشود و روشن میشود که چقدر از واقعیت و موضوع بحث خارج است.