مهاجران و انصار امتی برگزیده از میان بهترین امتها بودند

خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ﴾ [التوبه: ۱۰۰].

«پیشگامان نخستین مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی روش آنان را در پیش گرفتند و راه ایشان‌ را به خوبی پیمودند».

این آیه مستلزم برتری این پیشگامان مهاجران و انصار بر بقیه نسل‌های امت می‌باشد؛ زیرا آنان (بقیه‌ی نسل‌های امت) به پیروی از ایشان (پیشگامان مهاجران و انصار) امر شده‌اند و پیروی اشخاص برتر از افراد پایین‌تر از خود با عقل و منطق سازگار نمی‌باشد به خاطر همین است که پیامبر  صلی الله علیه و سلم فرمود:

«خیر القرون قرنی ثم الذین یلونهم ثم الذین یلونهم»

(بهترین دوران، دوره‌ی من است سپس کسانی که بعد از آن‌ها می‌آیند (صحابه) سپس کسانی که بعد از آن‌ها می‌آیند (تابعین)).^[۱]

 و خداوند بلند مرتبه همه‌ی مهاجران و انصار رضی الله عنهم را خطاب قرار داده و می‌فرماید:

﴿کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ﴾ [آل عمران: ۱۱۰].

«شما (ای پیروان محمد) بهترین امتی هستید که به سود انسان‌ها آفریده شده‌اید».

و تنها امت موجود در زمان نزول این آیه فقط امت (پیروان محمد  صلی الله علیه و سلم) بودند.

و در جای دیگری ایشان‌ را این چنین مورد خطاب قرار می‌دهد:

﴿وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَهَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلَى عَقِبَیْهِ وَإِنْ کَانَتْ لَکَبِیرَهً إِلَّا عَلَى الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ١۴٣﴾ [البقره: ۱۴۳].

«و بی گمان شما را ملت میانه روی کرده‌ایم (نه در دین افراط و غلوی می‌ورزید و نه در آن تفریط و تعطیلی می‌شناسید. حق روح و حق جسم را مراعات می‌دارید و آمیزه‌ای از حیوان و فرشته‌اید) تا گواهانی بر مردم باشید و پیغمبر  صلی الله علیه و سلم (نیز) بر شما گواه باشد. و ما قبله‌ای را که بر آن بوده‌ای قبله ننموده بودیم مگر این‌که‌ بدانیم چه کسی از پیغمبر  صلی الله علیه و سلم پیروی می‌نماید و چه کسی بر پاشنه‌های خود می‌چرخد و اگر چه بس بزرگ و دشوار است مگر بر کسانی که خدا ایشان‌ را رهنمود کرده باشد و خدا ایمان شما را (که انگیزه پیروی از پیغمبر  صلی الله علیه و سلم است) ضایع نمی‌گرداند».

و خداوند متعال یهود و نصارا و همه‌ی امت‌های گذشته را به آمدن این امت وعده داده است و اولین آن‌ها یاران پیامبر  صلی الله علیه و سلم هستند و این سخن در فرموده‌ی خداوند متعال ثابت شده است:

﴿ذَلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرَاهِ وَمَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ﴾ [الفتح: ۲۹].

«این توصیف آنان در تورات است و اما توصیف ایشان در انجیل چنین است».

بنابراین، ایشان (یاران پیامبر  صلی الله علیه و سلم) الگو و نمونه والایی هستند که خداوند برای آن ملتها، به عنوان مَثَل می‌آورد.

^[۱]– بخاری آن را روایت کرده است.