مقام مادر

نویسنده: امید خزاعی

سخن گفتن از شخصیت و مقام مادر بسیار دشوار است و این شخصیت از هر جهت مقامی والا و بزرگی دارد برهمین اساس همه به این شخصیت احترام گذاشته و به این کار سفارش می کنند.
دین مبین اسلام هم به ما سفارش کرده است که به والدین خود به ویژه مادر احترام بگذاریم.

اما چرا نسبت به مادر بیشتر تأکید شده است؟

خداوند متعال در قرآن پس از این که به ما توصیه و سفارش می کند که به والدین خود احسان کنیم و به آنها احترام بگذاریم، تحمل رنج و زحمت های مادر را بیان می کند و می فرماید:

«حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْراً حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَهً» (احقاف/۱۵): «مادرش او (فرزندش) را با رنج و سختی حمل می کند و با رنج و سختی وضع می کند و دوران حمل و از شیر گرفتن او سی ماه طول می کشد (و با گذشت دوران سخت کودکی و نوجوانی و تربیت او) تا زمانی که به کمال قدرت و رشد عقلانی می رسد و به چهل سالگی می رسد».

و باز خداوند متعال در سوره (لقمان/ ۱۴) این تحمل رنج و زحمت های مادر را تکرار و بیان می کند.

با وجود این که پدر هم در اغلب سختی های تربیت فرزند شریک است اما بیان سختی ها و مشکلات مادر توسط پروردگار نشان دهنده ی مقام بالای مادر است.

اما نکته قابل توجه در این آیات این است که خداوند ابتدا توصیه می کند به والدین احترام بگذارید اما بعد از آن بدون ذکر زحمات پدر، مشکلات و رنج های مادر را بیان می کند. گویا مادر عامل اصلی در احترام گذاشتن به والدین است و کار مادر آن قدر ارزشمند است که بر فرزند لازم است به پدرش هم احترام بگذارد و به او احسان کند. اگر صبر و پایداری مادر در برابر سختی ها و رنج های دوران بارداری و پذیرش سختی و مشکلات طاقت فرسای دوره شیر دهی و تربیت فرزند نمی بود شاید به این شکل دستور به احسان والدین داده نمی شد تا جایی که خداوند بعد ازعبادت خودش به احسان والدین دستور داده است.

به همین جهت زمانی که مردی نزد رسول الله صلی الله علیه و سلم آمد و گفت: یارسول الله! چه کسی شایسته تر است که با او خوش رفتارى و به او احسان کنم ؟
رسول الله در جواب فرمود: «أمُّکَ»: به مادرت احسان و نیکی کن.
آن مرد گفت: بعد از مادر چه کسی؟
رسول الله دوباره فرمود: «أمُّکَ»: مادرت.
آن مرد دوباره گفت: بعد از مادر چه کسی؟
رسول الله دوباره فرمود: «أمُّکَ»: مادرت.
آن مرد دوباره گفت: بعد از مادر چه کسی؟
رسول الله صلی الله علیه و سلم این بار فرمودند: «ثم أبوک»: بعد از آن به پدرت احسان و نیکی کن.

همان طور که ملاحظه کردید رسول الله صلی الله علیه و سلم سه بار به آن مرد تأکید و سفارش کرد که به مادرت احسان و نیکی کن و بعد از آن به پدرت! که این تأکید رسول الله صلی الله علیه و سلم بیانگر مقام والای مادر است.

خواننده گرامی!
خوشنود کردن پدر و مادر سبب خوشنودی پروردگار می شود و ناراحت کردن پدر و مادر سبب ناراحتی پروردگار از ما می شود. چنانچه رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیثی می فرمایند: «رِضَا الرَّبِّ فِی رِضَا الْوَالِدِ وَسَخِطُ الرَّبِّ فِی سَخَطِ الْوَالِدِ»: «خوشنودی خداوند در خوشنودی والدین است و خشم خداوند در خشم آنان می باشد». (المستدرک على الصحیحین/ ش:۷۲۴۹)، (سنن الترمذى/ ش:۲۰۲۰) و…
بنابراین اگر والدین شما زنده هستند به آنها احسان و نیکی کنید و قدر شان را بدانید و اگر هم از این دنیا رفته اند برای آنها طلب مغفرت کنید.

از شخصی پرسیدند: مادرت زیباتر است یا ماه؟
آن شخص گفت: زمانی که ماه را می بینم به یاد مادرم می افتم اما وقتی که مادرم را می بینم، ماه را فراموش می کنم.