مفهوم لغوی و اصطلاحی کتب

مفهوم لغوی و اصطلاحی کتب

کُتُب در اصل، جمع کتاب به معنای مکتوب؛ یعنی نوشته­شده است؛ مانند فراش به معنای مفروش؛ پهن‌شده، إله به معنای مألوه؛ معبود و غراس به معنای مغروس؛ کاشته­شده.

مادّۀ «کَتَبَ» در معنای جمع و گِردآوری به کار می­رود و علّت نامگذاری نویسنده به کاتب، این است که حروف را جمع نموده و به هم ربط می­دهد.

گروه لشکر را نیز کتیبه می­نامند، زیرا در کنار یکدیگر جمع می­شوند. همچنین خیّاط را کاتب می­گویند، چون پارچه­ها را به هم وصل می­کند. در مقامات حریری، چیستانی بدین مفهوم آمده است:

وکاتِبینَ وما خَطَّـتْ أنـامِـلُـهُـم *****حرْفاً ولا قرَأوا ما خُطّ فی الکُتُـبِ

«و نویسندگانی که انگشتانشان حرفی ننوشته و نیز آنچه در کتاب­ها نوشته شده است را نخوانده­اند».

مراد از آن، خیّاط­ها هستند.[۱]

از نظر شرعی، «مراد از این کُتُب، کتاب­های آسمانی است که اللهY آن‎ها را به عنوان رحمت و هدایتی برای مخلوقات، بر پیامبران bنازل فرمود تا از این طریق، به سعادت دنیا و آخرت برسند».[۲]

[۱]– مقامات حریری، ص ۲۸۶؛ لسان العرب، ج ۱، صص ۶۹۸- ۷۰۳٫

[۲]– رسائل فی العقیده، ص ۲۳٫