مفهوم لغوی و اصطلاحی روزه و وجوب آن
أ ـ مفهوم لغوی روزه: این واژه در لغت به معنای خودداری و ترک است، چنانکه گفته میشود: از خوراک، نوشیدنی، ازدواج و سخن خودداری کرد، یا آن را ترک نمود.[۱]
ب ـ تعریف شرعی روزه: یعنی خودداری فردی مشخّص از اشیائی مخصوص در زمانی معیّن به همراه نیّت.[۲]
بنا بر قولی: روزه یعنی پرهیز از مبطلات روزه، از طلوع فجر تا غروب خورشید به همراه نیّت.[۳]
ج ـ مقصد از روزۀ ماه مبارک رمضان: عبادت برای الله تعالی با خودداری از مبطلاتِ روزه در روزهای ماه رمضان.[۴]
مبطلات روزه: خوردن، نوشیدن، همبستری و آنچه در حکم آنها باشد.
د ـ وجوب روزه: روزه در ماه شعبان سال دوم هجری فرض گردید و به اجماع مسلمانان، پیامبرr در ۹ ماه رمضان روزه گرفتند.
روزۀ ماه مبارک رمضان، یکی از ارکان و فرایض مهمّ اسلام به شمار میرود که دلایلی از قرآن کریم، سنّت نبوی و اجماع بیانگر آن است. الله میفرماید:
﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ﴾ [البقره: ۱۸۳]
«ای کسانی که ایمان آوردهاید! روزه بر شما فرض شده، چنانچه بر کسانی که پیش از شما بودند، فرض شده بود؛ تا پرهیزگار شوید».
رسول الله rفرمودند که اسلام بر پنج رکن بنا شده و زکات را یکی از آنها دانستند.[۵]
مسلمانان توافق دارند که هر کس وجوب زکات را انکار کند، کافر میگردد.[۶]
[۱]– نک: لسان العرب، ج ۱۲، ص ۳۵۰٫
[۲]– توضیح الأحکام، ج ۳، ص ۴۳۹٫
[۳]– فقه السّنّه، سیّد سابق، ج ۱، ص ۳۸۱٫
[۴]– رسائل فی العقیده، ص ۱۰٫
[۵]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۸؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۱۶٫
[۶]– توضیح الأحکام، ج ۱، ص ۴۳۹٫