وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
مفهوم لغوی اقتصاد
ریشۀ این واژه، «قصد یقصد قصداً» است.
«قصد» چندین معنا دارد؛ از جمله: راستی و اعتدال، عدالت، سهولت، نزدیکی، اعتدال، میانه‌روی و راه و روش.[۱]
مفهوم اقتصاد نیز نزدیک به مفاهیم «قصد» بوده و به معنای میانه‌روی و اعتدال در امور است.
معنا و اصل دانش اقتصاد همین بوده و آیات قرآن در مواضع متعدّدی بیانگر مفهوم مذکور هستند، چنانکه الله متعال می‌فرماید:
﴿وَٱلَّذِینَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ یُسۡرِفُواْ وَلَمۡ یَقۡتُرُواْ وَکَانَ بَیۡنَ ذَٰلِکَ قَوَامٗا﴾ [الفرقان: ۶۷]
«و کسانی که وقتی انفاق کنند، اسراف نمی‌نمایند و سختگیری نمی‌کنند و بین این دو [روش] اعتدال دارند.»
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ یَدَکَ مَغۡلُولَهً إِلَىٰ عُنُقِکَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا کُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا﴾ [الإسراء: ۲۹]
«و دستت را به گردنت زنجیر مکن و بسیار [هم] گشادهدستى منما تا ملامتشده و حسرتزده بر جاى مانى.»
﴿وَکُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا یُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِینَ﴾ [الأعراف: ۳۱]
«و [نیز] بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید. قطعاً الله ﻷ اسراف‌کاران را دوست ندارد.»
عالمان نیز در تعریف اصطلاحی اقتصاد، همین مفهوم را بیان کرده و مراد از آن را میانه‌روی و تعادل در بین افراط و تفریط دانسته‌اند.[۲]
[۱]– نک: لسان العرب، ج ۳، صص ۳۵۳- ۳۵۵٫
[۲]– نک: لسان العرب، ج ۳، ص ۳۵۴؛ النظام الاقتصادی فی الإسلام، عبدالعزیز مرزوقی و دیگران، ص ۱۲٫