معیّت

معیت در لغت به معنای مقارنت و مصاحبت و همراهی است. و دلیل اثبات معیت بر خداوند این قول او است: ( ۖ وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ ۚ ٌ)[سوره الحدید ۴].
و او با شما است هر کجاباشید.
و بر دو قسم است:
معیت عام: که شامل همه خلق می گردد همانند( ۖ وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ ۚ ٌ).
که به مقتضای این معیت، احاطه خلق به وسیله علم، قدرت، سلطان، و تدبیر
نتیجه می شود.
معیت خاص: که مخصوص رسل و اتباع آنان می باشد. همان گونـه کـه خداونـد می فرماید:
(ُ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا ۖ ٌ)[سوره التوبه ۴۰].
غمگین مباش که خداوند با ما است.)
همچنین:(إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ)
[سوره النحل ۱۲۸].
بـه راستی خداوند با کسانی است که تقوا پیشه بوده و احسان می کنند.) که به مقتضـای
این نوع معیت، احاطه همراه با نصر و تایید نتیجه می شود. از جمع میان معیت و علو، دو نتیجه حاصل می گردد:
اولاً: میان این دو در واقع هیچ تضاد و تصادمی وجود نـدارد. چـون در یـک امـر واحد با یکدیگر اجتماع می کنند. و این مسئله مانند این است که بگوییم: (ما راه می رفتیم، و ماه نیز با ما بود.) با اینکه همه می دانیم که ماه در آسـمان اسـت.
ثانیـاً اگـر حتی فرض شود که در جمع بین معیت و علو در حق مخلوق منافاتی وجود دارد، این امر ایجاب نمی کند که این امر در حق خالق منافاتی پدیدآورد.چـون خالق لیس کمثله شئ یا هیچ چیز همانند او نیست و او همه چیز را احاطه کرده است. و هرگـز صحیح نیست که معیت خداوند را به گونه ای تفسیر کنیم تا از این تفسیر نتیجه شـود
که خداوند همراه با ذات خود در هر مکان با ما است.
چون اولاً: این مسئله غیر ممکن است و با علو او و علو صفات ذاتیه او که از وی جـدا نمی شوند منافات دارد.
ثانیاً: این امر خلاف تفسیر سلف می باشد.
ثالثاً: بر این گونه تفسیر امور باطلی مترتب می گردند.