معنای بیعت

معنای بیعت

بیعت

مصدر فلانی به خلیفه بیعت داد، و معنایش عقد و عهد بستن است، علامه ابن منظور می‌گوید: «و بیعت… عبارت است از معاقده و معاهده، انگار اینکه هر یکی از آنان آنچه که نزدش است را به صاحبش می‌فروشد، و خالصانه نفس خود را و اطاعت ورزی‌اش و دخیل امرش را به او عطا کرده است».^([۱])

و علامه ابن خلدون : می‌گوید: «بدان که بیعت یعنی: عهد بستن بر طاعت، انگار که مبایع با امیر عهد می‌بندد بر اینکه نظر کردن در امر نفس خود و امور مسلمانان را به او تسلیم کند، در چیزی از آن با او منازعه نمی‌کند، و در سختی و آسایش در آنچه که او را بدان مکلف می‌نماید اطاعتش کند». انتها. ^([۲])

پس بیعت همان عهدی است که بر سمع و طاعه کردن به امام شرعی و خلیفه مسلمین داده می‌شود، و این معنا همانی است که الفاظ بیعت به آن باز می‌گردد در صورتی که اطلاق گردد.

و در بخاری و مسلم از حدیث عباده بن صامت آمده است که گفت: «بَایَعْنَا رَسُولَ اللهِ صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم على السَّمعِ والطَّاعَهِ فی العُسْرِ وَالیُسْرِ والمَنْشَطِ والمَکْرَهِ، وَعلى أَثَرَهٍ عَلیْنَا، وعَلَى أَنْ لاَ نُنَازِعَ الأَمْرَ أَهْلَهُ إِلاَّ أَنْ تَرَوْا کُفْراً بَوَاحاً عِنْدکُمْ مِنَ اللَّه تعالَى فیه بُرهانٌ».

ترجمه: «ما، بر شنیدن و اطاعت کردن در سختی و راحتی و شادی و ناگواری و هنگام ترجیح داده شدن دیگران بر ما در امر مشترک و نیز بر عدم نزاع و جنگ با امیران وقت، مگر آن که کفری آشکار از آنان مشاهده کنیم و دلیلی دینی و روشن بر آن داشته باشیم».

و در روایتی: «وَعَلَى أَنْ نَقُولَ بِالْحَقِّ أَیْنَمَا کُنَّا , لَا نَخَافُ فِی اللَّهِ لَوْمَهَ لَائِمٍ».^([۳])

ترجمه: «و بر اینکه سخن حق را بگوییم هرکجا که باشیم، در (راه) خدا از سرزنش هیچ سرزنش کننده‌ای نترسیم».

[۱]– لسان العرب، ماده «بیع»، ۸/۲۶٫

[۲]– مقدمه ابن خلدون: ۲۰۹٫

[۳]– صحیح بخاری (کتاب الفتن)، صحیح مسلم (کتاب الإماره).