الله سبحانه وتعالى، همان معبود ماست که او را میپرستیم و همو پروردگار و آفریدگار ماست.
«لا إله إلا الله» یعنی معبود بر حقی جز الله نیست.
إله همان معبودی است که عبادت میشود، نه به معنای پروردگار یا خالق.
﴿ءَالِهَهٞ﴾ به معنای معبودهایی است که به جای الله پرستیده میشوند، نه به معنای پروردگاران یا آفریدگاران.
بنابراین کسی که میگوید: لا إله إلا الله و غیر الله را میپرستد؛ یعنی غیر الله را همراه الله میخواند یا برای غیر الله همراه الله قربانی میکند، معنای لا إله إلا الله را نمیداند:
الله متعال میفرماید: ﴿وَجَاوَزْنَا بِبَنِی إِسْرَائِیلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْا عَلَى قَوْمٍ یَعْکُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَهُمْ قَالُوا یَا مُوسَى اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا کَمَا لَهُمْ آلِهَهٌ قَالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ١٣٨ إِنَّ هَؤُلَاءِ مُتَبَّرٌ مَا هُمْ فِیهِ وَبَاطِلٌ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ١٣٩ قَالَ أَغَیْرَ اللَّهِ أَبْغِیکُمْ إِلَهًا﴾ [الأعراف: ۱۳۸-۱۴۰]. «وما بنی اسرائیل را از دریا گذراندیم، آنگاه بر گروهی گذشتند که اطراف بتهای خود با تواضع و فروتنی گرد آمده بودند. گفتند: «ای موسی! برای ما (نیز) معبودی قرار ده، همانگونه که آنها معبودهایی دارند». (موسی) گفت: «حقا، شما گروهی نادان و جاهل هستید (و عظمت الله را نمیدانید). بیگمان اینها عاقبت کارشان نابودی است و آنچه انجام میدادند (نیز) باطل است». (سپس) گفت: «آیا غیر از الله، معبودی برای شما بجویم؟! در حالیکه او شما را بر جهانیان (= مردم عصرتان) برتری داد».
قوم موسى از او خواستند که معبودی برایشان قرار دهد تا او را عبادت کنند؛ چنانکه گروهی که بنیاسرائیل به آنان رسیدند، معبودهایی داشتند که آنان را میپرستیدند.
الله متعال میفرماید: ﴿وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَهً إِنِّی أَرَاکَ وَقَوْمَکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ٧۴﴾ [الأنعام: ۷۴]. «و (بیاد آور) هنگامی را که ابراهیم به پدرش آزر گفت: «آیا بتها را به پرستش میگیری؟! من تو و قوم تو را در گمراهی آشکار میبینم».
هدهد سلیمان وقتی قومی را دید که به جای الله، خورشید را میپرستیدند، کارشان را نپسندید و گفت چرا الله را نمیپرستند که فقط او سزاوار عبادت است و معبود بر حقی جز او نیست:
الله به نقل از هدهد میفرماید: ﴿أَلَّا یَسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی یُخْرِجُ الْخَبْءَ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَیَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَمَا تُعْلِنُونَ٢۵ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ ٢۶﴾ [النمل: ۲۵-۲۶]. «چرا برای الله سجده نمیکنند که آنچه را در آسمانها و زمین پنهان است بیرون میآورد، و آنچه را پنهان میدارید و آنچه را آشکار میکنید (همه را) میداند. الله که جز او معبودی نیست، پروردگار عرش عظیم است».
فرعون خودش را معبودی قرار داد تا مردم او را بپرستند و از موسی خواست که او را بپرستد یا زندانی خواهد شد:
الله سخن فرعون را اینگونه بازگو میفرماید: ﴿قَالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلَهًا غَیْرِی لَأَجْعَلَنَّکَ مِنَ الْمَسْجُونِینَ٢٩﴾ [الشعراء: ۲۹]. (فرعون) گفت: «اگر معبودی جز من برگزینی، البته تو را از زندانیان قرار خواهم داد».
تمام رسولان الله به قومشان خبر دادند که معبود بر حقی جز الله نیست، پس او را بپرستید و غیر او را رها کنید:
﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ٢۵﴾ [الأنبیاء: ۲۵]. «و (ما) پیش از تو هیچ پیامبری را نفرستادیم، مگر آنکه به او وحی کردیم که: معبودی جز من نیست، پس تنها مرا عبادت کنید».
نوح ÷ پیام مذکور را اینگونه به قومش بیان کرد:
﴿لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَکُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا یَغُوثَ وَیَعُوقَ وَنَسْرًا﴾ [نوح: ۲۳]. «معبودان خود را رها نکنید. و (بخصوص) «ود» و «سواع» و «یغوث» و «یعوق» و «نسر» را رها نکنید».
ود، سواع، یعوق، یغوث و نسر، مردان صالحی بودند و قوم نوح آنان را میپرستیدند تا آنان را به خدا نزدیک کنند.
الله نمیپذیرد که غیر او در عبادت با او شریک شود. الله فقط دین خالص را میپذیرد:
الله متعال میفرماید: ﴿فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ٢ أَلَا لِلَّهِ الدِّینُ الْخَالِصُ﴾ [الزمر:۲-۳]. «پس الله را پرستش کن و دین را برای او خالص گردان. آگاه باشید که دین خالص از آن الله است».