مصطلحات اعلام در فقه مالکی (۸)

مصطلحات اعلام در فقه مالکی (۸)

«القاضیان»(دوقاضی)

مراد از «القاضیان» عبارتند از:

• قاضی ابوالحسن قصار علی ابن احمد (متوفی ۳۹۸ه‍).
• قاضی عبدالوهاب بن نصر (متوفی ۴۲۲ه‍).

«القضاه الثلاثه»(قُضات سه گانه)

«قُضات سه گانه»، عبارتند از:

• قاضی ابوالحسن قصار علی بن احمد(متوفی ۳۹۸ه‍).
• قاضی عبدالوهاب بن نصر (متوفی ۴۲۲ه‍).
• قاضی ابوالولید، باجی سلیمان بن خلف (متوفی ۴۷۴ه‍).

«محمّد»

هرگاه واژه‌ی «محمد»، در فقه مالکی اطلاق می‌گردد، مراد «محمد بن المواز» می‌باشد، چنان‌که در «حاشیه العدوی علی الخرشی» ج۱ ص ۴۹ بدین نکته اشاره شده است.

«المحمّدان» (دومحمد)

مراد از «المحمدان» عبارتنداز:

• محمد بن المواز اسکندری (متوفی ۲۶۹ه‍)
• محمد بن سحنون(متوفی ۲۵۵ه‍)

«المحمّدون» (محمدها)

مراد از «المحمدون»، چهار نفر از بزرگان مذهب امام مالک، می‌باشند که معاصر یکدیگر بودند[۱].

دو تن از آن‌ها، یعنی «محمد بن ابراهیم بن عبدوس»(متوفی۲۶۰ ه‍) و «محمد بن عبدالسلام بن سحنون» (متوفی ۲۵۵ه‍)، از اهالی روستا بودند، و دو تن دیگر، یعنی: «محمد بن ابراهیم اسکندری» معروف به «ابن المواز» (متوفی ۲۶۹ه‍) و «ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن عبدالحکم»(متوفی ۲۶۸ه‍) از شهر (مصر) می‌باشند.

«الامام» (رهبر وپیشوا)

این واژه در فقه مالکی بر «شیخ ابوعبدالله محمد بن علی مازری»(متوفی ۵۳۶ه‍) اطلاق می‌گردد.

«الشیخ»[۲]

این واژه، بر دو تن از علماء و فقهای مالکی، اطلاق می‌گردد:

هرگاه «ابن عرفه» الشیخ گوید، مراد وی: «ابومحمد عبدالله بن ابی‌زید قیروانی (متوفی ۳۸۶ه‍) می‌باشد

و هرگاه «بهرام دمیری» الشیخ گوید، مرادش: «شیخ خلیل بن اسحاق نویسنده‌ی کتاب «المختصر» می‌باشد.

«الشیخناق»

هرگاه ابن عرفه این اصطلاح را اطلاق کند، مراد وی «ابراهیم بن محمد اللقانی» (متوفی ۸۹۶ه‍) می‌باشد.

«الاستاذ»

در نزد مالکی‌ها، مراد از این اصطلاح: «شیخ ابوبکر محمد بن ولید، معروف بن طرطوشی و نیز معروف به «ابن ابی رندقه» (متوفی ۵۲۰ه‍) می‌باشد [کشف النقاب، ابن فرحون ص۱۷۳]

«الصقلیان»

مراد از «الصقلیان» عبارتند از:

• ابوبکر محمد بن عبدالله بن یونس (متوفی ۴۵۱ه‍). و شیخ خلیل نیز در کتابش – المختصر – در ماده: «الترجیح»، به وی اشاره کرده است.
• «ابومحمد عبدالحق بن محمد قرشی صقلی». وی به سال ۴۶۶ه‍ در اسکندریه درگذشت.

[۱]– «تعلیق الشیخ ابراهیم الجبروتی علی المسائل الفقهیه التی لایعذر فیها الجهل »ص۱۰

[۲]– درعلم منطق مراد از« الشیخ» ابوعلی سینا است.