مصطلحات اعلام در فقه مالکی (۴)

العراقیون» (علمای عراق)

مراد از «العراقیون» این عده از علماء می‌باشند:

  1. قاضی اسماعیل بن اسحاق الازدی (متوفی ۲۸۲ه‍).
  2. قاضی ابوالحسن بن القصار علی بن احمد (متوفی ۳۹۸ه‍).
  3. ابوالقاسم، عبدالله بن الحسن بن الجلاب (متوفی ۳۷۸ه‍).
  4. ابوبکر، محمدبن عبدالله الابهری (متوفی ۳۹۵ه‍).
  5. قاضی، عبدالوهاب ابو محمد بن نصر(متوفی ۴۲۲ه‍).
  6. قاضی ابوبکر، محمدبن طیب الباقلانی (متوفی ۴۰۳ه‍).
  7. قاضی ابوالفرج، عمروبن عمرو(متوفی۳۳۰یا۳۳۱ه‍).

«حطاب» و «خرشی» می‌گویند: « ونظرائهم» و نظائر آن‌ها از دیگر علمای عراقی.

نکته:

در وقت اختلاف «مصریون» با «مدنیون»، غالباً «مصریون» مقدم‌اند چرا که آن‌ها از زمره‌ی بزرگان و طلایه‌داران و پیشقراولان مذهب مالکی، به شمار می‌آیند، مانند: ابن‌وهب، ابن قاسم و اشهب که از بزرگان و از جمله‌ی علمای مصر می‌باشند.

و اگر «مغاربه» (علمای مغرب زمین) با «عراقیون» اختلاف کردند، غالباً «مغاربه» بر آن‌ها مقدم‌اند، چرا که شیخین (یعنی: «ابن ابی زید» و «ابن القاسبی» و برخی از علماء: «ابن ابی زید» و «ابوبکر ابهری» را گفته‌اند)، از زمره‌ی مغاربه می‌باشند و به همین جهت بر «عراقیون» مقدم‌اند.

و در وقت اختلاف «مدنیون» و «مغاربه»، مدنیون مقدم‌اند، چرا که «الاخوین» (یعنی «مطرف» و «ابن ماجشون») از جمله‌ی مدنیون می‌باشند، و این دو نیز از جایگاه و منزلت ویژه و خوبی در فقه مالکی، برخوردارند که خود سبب تفوّق و برتری است.

عدوی در «حاشیه» خویش می‌گوید:[۱]

«مطرف» و «ابن ماجشون» را بدین جهت به «أخوین»(دو برادر)، نام نهاده‌اند چراکه آن‌ها در بیشتر مسائل و احکام با هم متفق، و پیوسته در رکاب و معیت یکدیگر بودند و هیچ گاه از هم جدا نمی‌شوند.

[۱]– حاشیه العدوی علی الخرشی (۱/۴۹)

مقاله پیشنهادی

خیار(داشتن اختیار در معامله)

حکمت مشروعیت داشتن اختیار در معامله داشتن حق اختیار در معامله از محاسن اسلام است؛ …