یعنی گفتن اینکه : “من مسلمانم ان شاء الله” و “من مومنم ان شاء الله”
ابن تیمیه رحمه الله می فرماید:
“والمشهور عند أهل الحدیث أنه لا یستثنى فی الإسلام، وهو المشهور عن أحمد رضی الله عنه.”
[مجموع الفتاوی: ۴۵/۷]
ترجمه: “آنچه که نزد اهل حدیث و امام احمد رضی الله عنه مشهور است این است که،در اسلام استثنا به کار برده نمی شود.”
و می فرماید:
“الإسلام الذی لا یستثنى فیه الشهادتان باللسان فقط.”
[مجموع الفتاوى : ۴۱۵/۷]
ترجمه: “اسلامی که فقط بر شهادتین اطلاق می شود،در موردش استثناء را اطلاق نمی کنیم.”
اما اگر منظور از مسلمانیت و اسلام ادای اعمال ظاهری باشد در این مورد استثنا به کار می رود. *
در مورد ایمان استثنا به کار می رود و جایز است شخص بگوید: “من مومنم ان شاء الله”
شیخ عثیمین رحمه الله در این مورد استثنا در ایمان تفصیلی زیبا دارند که می فرمایند:
” اگر به کار بردن استثنا نتیجه شک باشد،جایز نیست .. بلکه کفر می باشد،چرا که ایمان یقین است وشک مخالف آن است
اما اگر گفتن آن از ترس تزکیه نفس و شهادت به تحقق ایمان قولا وعملا و باطنا باشد، در این حال واجب است که گفته شود
و اگر گفتن استثنا به سبب تبرک به مشیت الله باشد،و اینکه ایمانی را که به دست آورده از مشیت الهی است،جایز است
ادله این مهم:
علما به این آیه استدلال نموده اند:
{قَالَتِ الأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَکِن قُولُوا أَسْلَمْنَا}
[الحجرات: ۱۴]
ترجمه: {اعراب (بادیه نشین) گفتند:«ایمان آورده ایم» (ای پیامبر!) بگو: «شما ایمان نیاورده اید؛لیکن بگوئید:اسلام آورده ایم.}
[ نگا: مجموع الفتاوى : ۴۱۵/۷ ]
[ نگا: مجموع فتاوى و رسائل جلد ۱ – باب المناهی اللفظیه ]