باید دانست که در سنت نبوی صلی الله علیه وسلم چیزی بنام فاتحه خوانی وجود ندارد و آنچه که بنام فاتحه خوانی در برخی مناطق جریان دارد ساخته ی ملاها است که برای مردم عادت گشته است و همانطوری که عرض شد ریشه در سنت رسول الله صلی الله علیه و سلم ندارد ، چرا که آنحضرت پس از وفات حضرت خدیجه مراسم فاتحه خوانی برای ایشان برگزار نکردند همچنین زمانی که عموی ایشان حضرت حمزه اسدالله به طرز فجیعی به شهادت رسیدند باز هم پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم مراسم فاتحه خوانی برگزار نکردند و دعای دستجمعی نخواندند نه در خانه و نه در مسجد و نیز غذا به مشارکت کننده ها در تعزیه ندادند و پس از وفات رسول الله صلی الله علیه و سلم خلفای رسول الله نیز این کارهارا انجام ندادند و پس از خلفا ائمه چهارگانه اهل سنت نیز این بدعتهارا انجام ندادند لذا دلیلی وجود ندارد که ما از سنت پیامبر بخاطر عادت های محلی خارج شویم چون سنت بهترین روش عبادت و بلکه روش صحیح عبادت است و هر آنچه که مغایر با سنت و روش پیامبر صلی الله علیه وسلم باشد بدعت و گناه است . رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند : من عملَ عملاً لیس علیه أمرنا فهو ردّ . هرکس کاری کند که مطابق دین و سنت ما نباشد، مردود است .حالا بعضی می گویند فاتحه خوانی و دعای دستجمعی به ظاهر عمل نیکی به حساب می آید ، در این باره عبدالله بن عمر رضی الله عنهما فرموده است : کل بدعه ضلاله وإن رآها الناس حسنه ، یعنی هر بدعتی گمراهی است اگر چه مردم آنرا خوب ببینند .
چیزی که مشروعیت دارد تعزیه است و آن به مدت سه روز است که خویشاوندان و آشنایان جهت تعزیه گفتن نزد خانواده میت حضور یافته و در آن ضمن عرض تسلیت به خانواده مرده ، این دعا را می خوانند که خداوند مرده ی شمارا مغفرت کند ، شما را اجر و صبر و بهترین عوض را عنایت بفرماید . ضمنا هر کسی در هر جایی به تنهایی می تواند هر چقدر که تمایل داشته باشد برای مردگان دعا بخواند چه به عربی باشد و چه به لهجه ی محلی، و این از سنت حضرت رسول ثابت است
دعا برای مردگان را قرآن مشخص کرده است و آن دعای مغفرت برای آنها است بر این اساس رسول الله صلی الله علیه و سلم ، صحابه و تمام مومنین دعای مغفرت برای مردگان کردند و می توانند چنین دعا بکنند و آن آیه زیر است که مشخص می فرماید : .
{وَ الَّذینَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُونا بِالْإیمانِ وَ لا تَجْعَلْ فی قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحیمٌ}
و کسانی ( از مؤمنان ) که پس از آنها ( پس از مهاجرین و انصار ) آمدند و می گویند: پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند مغفرت کن ، و در دلهایمان حسد و کینه ای نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا ، تو مهربان و رحیمی!
از جمله دعاهای پیامبر برای مردگان به شرح زیر است :
از بریده روایت است که: پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم به یاران خود یاد مى داد، که هرگاه به زیارت قبور رفتند چنین بگویند: «السَّلاَمُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الدِّیَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُسْلِمِینَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِکُمْ لَلاَحِقُونَ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَنَحْنُ لَکُمْ تَبَعٌ فَنَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَکُمُ الْعَافِیَهَ»(مسلم).
یعنی: «درود بر شما اى مؤمنان و مسلمانان ساکن این دیار (سرزمین)، بیگمان ما نیز ان شاءالله به شما مى پیوندیم شماپیشروان ما هستید و ما هم به شما خواهیم پیوست، و از خداوند براى خود و شما در امان بودن از عذاب را مسئلت داریم».
از حضرت عایشه روایت است که: هرشب که پیامبر در حجره من بود. پیامبر صلی الله علیه وسلم آخر شب به گورستان بقیع مى رفت و مى گفت: «السَّلاَمُ عَلَیْکُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ وَأَتَاکُمْ مَا تُوعَدُونَ غَدًا مُؤَجَّلُونَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِکُمْ لاَحِقُونَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لأَهْلِ بَقِیعِ الْغَرْقَدِ»(مسلم،نسائی).
یعنى: «درود بر شما اى خانه قوم مؤمنان آنچه که به شما وعده داده شده بود که فردا به شما مى رسد اینک به شما رسیده است و بیگمان ما هم به خواست خدا به شما ملحق مى شویم خداوندا مردگان گورستان بقیع را بیامرز».