مراحل خلقت جنین

چندین سال قبل گروهی از مسلمانان اطلاعات مربوط به جنین شناسی را از قرآن استخراج کردند، سپس تمام اطلاعات قرآنی جمع آوری شده را به انگلیسی ترجمه و به پروفسورکیت مور استاد جنین شناسی عرضه نمودند. از او درخواست شد که نقطه نظر و دیدگاه خود را در مورد اطلاعات جنین شناسی قرآن بیان کند.
دکتر مور بعد از اینکه ترجمه آیات قرآن معرفی شده را به دقت بررسی نمود چنین گفت: اغلب مطالب جنین شناسی قرآن به گونه ای عالی و مطابق با دستاوردهای جدید و مدرن علم جنین شناسی است و به هیچ وجه مغایرتی با آن ندارد. او افزود: معدودی از آیات هم هستند که توجیه علمی دقیقی برای آن ندارم و از آنجائیکه در نوشته ها و مطالعات جدید جنین شناسی نیز در این خصوص اشاره ای نشده است، نمی توانم در صدق و کذب آن نیز نظر دهم برای نمونه می توان به آیه:«بخوان به نام پروردگاری که خلق کرد، پروردگاری که انسان را از علق خلق کرد» اشاره کرد.
کلمه علق در عربی سه معنی دارد:
۱ـ زالو
۲ـ علقه
۳ـ خون بسته
دکتر مور در این مورد که، جنین، در بدو امر، مانند یک زالو به نظر می آید، هیچ پیش فرضی نداشت. او در آزمایشگاه، مرحله ابتدائی و میکروسکوپی جنین را با دیاگرام یک زالو مقایسه کرد و از شباهت چشمگیر آندو شگفت زده شد. در عین حال، او اطلاعات جدیدی  از توصیفات جنین شناسی را که تاکنون برایش ناشناخته بود، از قرآن استنباط کرد.
دکتر مور در مورد ۸۰ سوالی که در قرآن و حدیث آمده بود، پاسخ گفت. تطابق متن قرآن و حدیث با آخرین دستاوردهای علمی جنین شناسی قابل توجه بود. دکتر مور این چنین می گوید: اگر این، سوالها سی سال قبل از این پرسیده می شد، من قادر به پاسخ بیش از نیمی از آنها نبودم چرا که منابع علمی آنقدر غنی نبود.
دکتر مور کتابی به نام «تکامل بشر» تالیف و بعد از کسب معارف جدید از قرآن و الحاق این معلومات به کتاب خویش در سال  ۱۹۸۲ چاپ سوم همان کتاب را تجدید نمود.  کتاب مذکور جایزه بهترین کتاب پزشکی با یک نویسنده را دریافت کرد. این کتاب به چندین زبان دنیا ترجمه و  به عنوان کتاب درسی جنین شناسی مورد استفاده قرار گرفت.
دکتر مور در هشتمین کنفرانس پزشکی  ۱۹۸۱ عربستان چنین می گوید:
جای بسی خوشحالی است که بتوانم سهمی در روشن ساختن آیات قرآن در مورد تکامل انسان داشته باشم. برای من کاملاً روشن است که در این گفته ها از جانب خداوند یا الله برای محمد صلی الله علیه وسلم فرستاده شده است زیرا تقریباً تمامی این علوم تا قرنها بعد کشف نشده بود و برای من قطعی است که محمد قهراً پیامبر خداست.
دکتر جان لی سیمپسون (Dr Jan Leigh Simpson)، رئیس بخش جراحی زنان در کالج طب بیلور  هوستون امریکا اظهار می نماید: این احادیث، نمی تواند از علوم و دانش عصر محمد صلی الله علیه وسلم گرفته شده باشد (قرن ۷ میلادی) و بیانات ایشان می رساند که نه تنها ژنتیک و دین اسلام، با هم ناسازگاری نداشته، بلکه در حقیقت دین (اسلام) می تواند با افزودن تعالیم وحی به بعضی از شیوه های سنتی، علم را هدایت کند……
که قرنها بعد، حقانیت آن به اثبات رسیده که هم مؤید علم است و هم سندیت قرآن را که از جانب خداوند است را تحکیم می کند.
انسان از نطفه خلق شده است:
قرآن مجید بیش از ۱۱ بار یادآوری می کند که انسان از نطفه خلق شده است به معنای مقدار بسیار ناچیزی از مایع (همچون یک چکه از مایع) که بعد از خالی کردن یک پیمانه در آن باقی می ماند. این موضوع در چندین آیه از قرآن آمده است: { یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَهٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَهٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَهٍ مُّخَلَّقَهٍ وَغَیْرِ مُخَلَّقَهٍ لِّنُبَیِّنَ لَکُمْ وَنُقِرُّ فِی الْأَرْحَامِ مَا نَشَاء إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُکُمْ طِفْلاً ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ وَمِنکُم مَّن یُتَوَفَّى وَمِنکُم مَّن یُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْلَا یَعْلَمَ مِن بَعْدِ عِلْمٍ شَیْئاً وَتَرَى الْأَرْضَ هَامِدَهً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنبَتَتْ مِن کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ ذلک بانّ الله هو الحق و انّه یحیی الموتی و انه علی کل شیء قدیر*و انّ الساعه اتیه لاریب فیها و انّ الله یبعث من فی القبور.} [الحج : ۵] «ای مردم از پروردگارتان بترسید که زلزله قیامت هنگامه بزرگی است روزی که آن را ببینید مادران شیرده، کودکان شیرخوارشان را از یاد خواهند برد و زنان باردار بار خود را بر زمین گذارند و مردم را مست خواهی دید، حال آن که مست نیستند، ولی عذاب خدا شدید است گروهی از مردم ناآگاه درباره خدا به مجادله برمی‌خیزند و از شیطانهای سرکش پیروی می‌کنند بر شیطان مقرر شد که هرکس با او دوستی کند به گمراهیش افکند و بر آتش سوزان رهنمونش شود ای مردم اگر از برانگیخته شدن شک دارید بدانید که ما شما را از خاک آفریدیم. پس آنگاه از نطفه و خون بسته و مضغه شکل یافته و شکل نایافته، تا (قدرت خود را) بر شما آشکار کنیم، و جنینهایی را که بخواهیم تا زمانی معین در رحم مادران نگه می‌داریم، آنگاه شما را به صورت طفلی برون آوریم تا به حد رشد و بلوغ برسید، در این میان بعضی از شما می‌میرند و بعضی آنقدر عمر می‌کنند که به اوج فرتوتی و پیری می‌رسند آنچنان که چیزی از آموخته‌های خود را به خاطر نخواهند داشت. زمین را خشک و مرده می‌بینی اما زمانی که باران را بر آن بفرستیم به حرکت می‌آید و رشد می‌کند و انواع گیاهان زیبا را برویاند. این به خاطر آن است که بدانید خدا حق است و مردگان را زنده می‌کند و بر هر چیز تواناست. و به راستی در رستاخیز شکی نیست و خداوند تمام کسانی را که در قبرها آرمیده‌اند زنده می‌کند.
اخیراً علوم تأیید کرده اند که تنها یک اسپرم از سه میلیون اسپرم (بطور متوسط) برای بارور کردن اووم (تخمک) مورد نیاز است و معنای آن، این است که (یکیازسه میلیون )مقدار اسپرمها (مقداری بسیار ناچیز) برای باروری کافی است.
مراحل جنینی:
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَهٍ مِنْ طِینٍ  ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَهً فِی قَرَارٍ مَکِینٍ  ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَهَ عَلَقَهً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَهَ مُضْغَهً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَهَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آَخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ[ سوره المؤمنون: ۱۲ – ۱۴ ] ما انسان را از عصاره ای از گل آفریده ایم . سپس او را به صورت نطفه ای در آورده ودر قرار گاه استوار جای میدهیم. سپس نطفه را به صورت لخته خونی،واین لخته خون را به شکل قطعه گوشت جویده ای،واین تکه گوشت جویده را بسان استخوان ضعیفی در میاآوریم،وبعد بر استخوان گوشت می پوشانیم،واز آن پس او را آفرینش تازه ای بخشیده وپدیده دیگری خواهیم کرد،والا مقام ومبارک خداوند است که بهترین اندازه گیرندگان وسازندگان است.
از نظر علمی:جنین در اولین مرحله، (معلق و آویزان) به دیواره  رحم آویزان است، از نظر شکل شباهت به زالو داشته و مانند زالو رفتار کرده  و خون می مکد،  و خونش را از جفت مادر خود تامین می کند.  و در سومین مرحله معنی آن لخته خون و خون  بسته است. در مرحله علقه، که هفته سوم و چهارم بارداری است خون در عروق بسته شکل می گیرد. جنین با خصوصیت لخته خون (خون بسته) ظاهر زالو را به خود می گیرد.
در ۱۶۷۷، leeuwenhoekو Hammاولین دانشمندانی بودند که سلول اسپرم (اسپرماتوروآ) را با میکروسکوپ مشاهده کردند. آنها براین تصور بودند که سلول اسپرم مینیاتوری از انسان را در خود دارد که با رشد در رحم تبدیل به نوزاد می شود که به «تئوری شکافتن»theory)  perforation (مشهور بود.
هنگامیکه دانشمندان اورم (تخمک زن) را بزرگترین اسپرم (نطفه) یافتند افرادی چون De Grafگمان کردند که مینیاتور جنین در تخمک قرار دارد. بعدها، در قرن ۱۸ «تئوری میراث والدین» (biparentral inheritance) توسط Maupertuisارائه و گسترش یافت. تبدیل علقه به مضغه، به معنی چیز جویده شده؛ (اثر دندان بر آن مشخص است) یا خوردنی کوچکی که در دهان می گذاریم همچون ‎آدامس. هر دو معنا از نظر علمی صحیح است. پروفسور مور یک قطعه موم لاستیکی را به اندازه و شکل جنین در مرحله مضغه درآورد و آنرا بین دندانها قرار داد و به شکل (مضغه) شد و آنرا با تصویر مراحل اولیه جنینی مقایسه کرد اثر دندانها آنرا بندبند نموده بود که در حکم ستون فقرات (در ابتدای شکل گیری) است. مضغه به (عظام) استخوان تغییر شکل می دهد و استخوانها با گوشت یا ماهیچه ها پوشانده می شود.
سپس خداوند آنرا به آفریده دیگر تبدیل می کند. پروفسور مارشال جانسون یکی از دانشمندان برجسته امریکا، و رئیس دپارتمان آناتومی و مدیر انستیتو Daniel  دانشگاه توماس جفرسون فیلادلفیا است که درباره آیات قرآن مربوط به جنین شناسی از او سوال کردیم:
توصیف های مراحل جنینی موجود در قرآن نمی تواند تصادفی و اتفاقی باشد. احتمال دارد که محمد صلی الله علیه وسلم یک میکروسکوپ بسیار قوی داشته ولی قرآن مربوط به ۱۴۰۰ سال پیش است در حالیکه میکروسکوپ قرنها بعد از محمد نبی صلی الله علیه اختراع شد و پروفسور جانسون با لبخند گفت که البته اولین میکروسکوپ اختراع شده قادر نبود بیش از ۱۰ برابر بزرگنمایی کند و تصویر آن هم واضح نبود.
بعد او گفت: هیچ ضدیت و مغایرتی با این حقیقت که واسطه الهی در بیانات محمد صلی الله علیه در کار است، نمی یابم.
براساس نظر دکتر مور، طبقه بندی مدرن مراحل تکامل جنینی که در سراسر جهان به کار برده می شود چندان ساده و قابل فهم نیست چون این مراحل براساس عدد شناخته شده اند مانند مرحله ۱، مرحله ۲ ، ولی تقسیم بندی واضح قرآن برپایه تمایز و شکل، نمای  بسیار سهل و آسان مراحلی را که جنین طی می کند بیان کرده است. این فازهای مختلف تکامل جنینی یک توصیف جذاب علمی را در  بردارد که بسیار قابل فهم و کاربردی است،  همچنین آنچنانکه مراحل تکامل جنینی بشر در آیات زیر آمده است:
{أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن یُتْرَکَ سُدًى أَلَمْ یَکُ نُطْفَهً مِّن مَّنِیٍّ یُمْنَى ثُمَّ کَانَ عَلَقَهً فَخَلَقَ فَسَوَّى فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَالْأُنثَى } [القیامه :۳۶- ۳۹] «آیا انسان گمان می‌کند به خود رها می‌شود؟ آیا نطفه‌ای از منی نبود که در رحم ریخته شد و بعد به صورت علقه درآمد و آفرید و موزونش ساخت و او را از دو صنف نر و ماده قرار داد»
الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ فِی أَیِّ صُورَهٍ مَّا شَاء رَکَّبَکَ[الإنفطار:۷- ۸] «آن خدایی که تو را از هیچ خلق کرد و به صورتی تمام و کامل بیاراست و با اعتدال برگزید بهر صورتی که خواست می تواند خلق کند»
جنین تا حدی شکل گرفته،تا حدی شکل نگرفته است:
در مرحله مضغه: اگر یک برش در جنین بدهیم و ارکانهای داخلی را جدا کنیم خواهیم دید که بیشتر آنها شکل گرفته اند در حالیکه بعضی از آنها هنوز کاملا مشخص نشده اند.
بنابر نظر pro . Jahnson  اگر ما جنین را یک آفریده کامل بدانیم، فقط اعضایی راکه قبلا پدیدار شده اند، توصیف کرده ایم. در حالیکه هنوز آفریده و مخلوق کامل نیست و اگر جنین را یک آفریده کامل بدانیم، فقط اجزایی را که هنوز پدید نیامده اند توصیف کرده ایم.
حال آیا این پدیده در خلقت کامل است یا ناقص؟ هیج توصیفی بهتر از توصیف و مرحله بندی قرآن در پدیده جنینی نیست.«تا حدی شکل گرفته و تا حدی شکل نگرفته»، همچنان که در آیه زیر آمده است.
از نظر علمی، ما می دانیم که در مرحله اولیه تکامل تعدادی سلول وجود دارند که تمایز می یابند و تعدادی سلول هنوز غیر متمایز هستند و بنابراین بعضی از اعضاها شکل گرفته و بعضی هنوز شکل نگرفته اند.
حس بینایی و شنوایی:
اولین حسی که در نمو جنین تکامل می یابد حس شنوایی است. جنین می تواند صداها را بعد از هفته بیست و چهارم بشنود. متعاقب آن،  حس بینایی تکامل می یابد و بعد از هفته بیست و هشتم، شبکیه چشم به نور حساس می شود. آیات قرآن نمو حواس در جنین را اینگونه بیان می کند.
{ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِیهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَهَ قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُونَ{[السجده : ۹] سپس آن را نیکو بیاراست و از روح خود در آن بدمید و شما را دارای گوش و چشم و قلب و هوش گردانید باز بسیار اندک شکر و سپاسگزاری حق می کنید.
{انّا خلقنا الانسان من نطفه امشاج نبتلیه فجعلناه سمیعاً بصیراً انّا هدیناه السِبیل امِا شاکراً و امِا کفوراً} [الإنسان :۲-۳] «انسان را از اختلاط نطفه آفریدیم تا او را بیازماییم و شنوا و بینایش کردیم. راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد خواه ناسپاس.»
در این آیات حس شنوایی قبل از بینائی آورده شده است بنابراین توصیف قرآنی با کشفیات جنین شناسی جدید کاملا مطابقت دارد.
خلاصه:
بر خلاف آنچه که تصور می شود وجود حقایق علمی در قرآن کاملا با علوم زیستی انطباق دارد و قرآن از طریق این آیه:}إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لآیَاتٍ لِّأُوْلِی الألْبَابِ} [آل عمران : ۱۹۰] «محققاً در خلقت آسمان ها و زمین و رفت و آمد شب و روز دلایلی روشن برای خردمندان است.»  همه بشریت را به تفکر در پدیده های جهان دعوت می کند.
شواهد علمی قرآن به وضوح اثبات می کند که قرآن از جانب خداوند است. هیچ بشری قادر نبوده در ۱۴ قرن قبل، کتابی را بوجود آورد که حاوی آنچنان حقایق علمی عمیقی باشد که قرنها بعد توسط بشر کشف شود.
قرآن یک کتاب علمی نیست بلکه کتاب نشانه ها و آیات است، این نشانه ها آدمی را برآن می دارد  تا هدف از خلقت خویش  و هماهنگ زیستن  با طبیعت را در یابد.
براستی قرآن پیام الهی، خالق و نگهدارنده جهان است و این پیام توحید، همان رسالت پیامبران  از آدم، موسی، عیسی تا محمد صلی الله علیه وسلم می باشد.
بقلم: پروفسورکیت مور