وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
ارجاء: مذهبی است که بیش از بدعت خوارج، دروازه را برای کفر و زندقه گشوده است، به همین دلیل علمای بسیاری از سلف همچون نخعی و دیگران، بدعت مرجئه را بزرگتر و بدتر از بدعت خوارج برشمرده اند، و این امر از چندین وجه قابل تأمل است .. از جمله:
• اینکه بدعت خوارج به حدی معین از گمراهی منتهی می گردد اما ارجاء به حد معینی ختم نمی شود بلکه دین را شعبه شعبه (و به تدریج) از بین می برد تا جایی که چیزی از آن باقی نمی ماند! و اگر دین از دست رفت، به جان فطرت می افتد و هیچ فطرت صحیحی نیز باقی نمی گذارد! طوری که اگر خودش آن را فاسد نسازد، دروازه را برای دیگران می گشاید (که آن را فاسد نمایند).
• و اینکه حاکم در قدرت با خوارج به دشمنی و جنگ می پردازد تا دنیایش را محفوظ دارد اما با مرجئه وارد جنگ نمی شود و چه بسا آنان را به خود نزدیک سازد تا دنیایش را حفظ نمایند و به وسیله همان ها، دین مردم را فاسد می گرداند، و گفته شده که: “ارجاء دین پادشاهان است”.
• و اینکه مرجئه دروازه بدعت و ضلالت را برای دیگران می گشاید هرچند که خود بدان اقدام ننماید، آری! اگر مرجئه اوایل دروازه را برای جهمیه گشودند – چنانکه وکیع گفته – امروزه دروازه را برای لیبرالیسم گشوده اند.
• و اینکه مرجئه در سطح وسیع تری به تأویل و تحریف نصوص دست می زند، چنانکه تحریفش به تمامی نصوص ختم می شود و گمراهی اش در حد و مرزی متوقف نمی گردد، و گفتار اهل آن، تعطیل نمودن ظاهر دین و سپس باطن آن است! به همین سبب برخی از سلف همانند سعید بن جبیر آنان را “یهود قبله” نامیده است .. و دلیلش هم اینست که آنها به هر ظالم فاسقی، وعده رهایی از آتش جهنم و ورود به بهشت می دهند، و در مسأله وعید تساهل می ورزند و به سبب این تساهل در قبال عذاب الهی، به یهودیان شباهت پیدا کرده اند، همانطور که یهود گفتند: ﴿لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَیَّامًا مَعْدُودَه﴾ {(هر چند هم گناهکار باشیم) آتش جز چند روز معدودی گریبانگیرمان نمی‌گردد!}.
و بسیاری از سلف همانند زهری، یحیی بن أبی کثیر و قتاده، ارجاء را برای امت بدتر و وحشتناک تر از تمامی اهواء و بدعت ها قلمداد می کرده اند، به این دلیل که پایان و سرانجام ارجاء در گمراهی، شدیدتر از پایان بدعت های دیگر است و ابتدایش خفیف تر از ابتدای بدعت های دیگر است.
درواقع خوارج و مرجئه هر دو برای دین و دنیا زیانبار هستند، اما ضرر و زیان مرجئه برای دین، شدیدتر از خوارج است و ضرر خوارج برای دنیا شدیدتر از مرجئه می باشد.
[منبع: الخراسانیه فی شرح عقیده الرازیین ص ۵۳۸ – ۵۴۰]