محاسبه نفس

این فرموده خداوند: به وجوب و ضرورت (محاسبه نفس) اشاره دارد که می فرماید:»
{یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ…}. «ای کسانی ایمان آورده اید! از خداوند پروا کنید و پرهیز کار باشید و هر کس نگه کند که برای فردای (قیامت خود) چه توشه ای را اندوخته است». (حشر/۱۸)

یعنی خداوند متعال
«خطاب به اهل ایمان می فرماید: هریک از شما فکر کند و ببیند که چه توشه ای را برای قیامت خویش فراهم کرده است؟ آیا اعمال صالحه را انجام داده تا اسباب نجات و سعادت او را فراهم نمایند، یا مرتکب اعمال ناروا و معصیت شده که زمینه ذلت و شقاوتش را آماده کند؟»

قتاده می گوید:
«خداوند در این آیه با کلمه «غد» یعنی فردا تغییر فرموده که به نزدیکی زمان آن همچون فردا برای امروز اشاره دارد».

خلاص مطلب این است:
«که خیر، صلاح و اصلاح قلب تنها از طریق مراقبه و محاسبه آن و شر، تباهی و نابودیش بر اثر اهمال و رها کردن آن تحقق پیدا می کند».