- «ملتقی الأبحر»: اثر «ابراهیم بن محمد بن ابراهیم حلبی» (متوفی ۹۵۶ه . ق). مصنف در بیان سبب تألیف کتاب، میگوید:
«برخی از دانشپژوهان، از من خواستند تا با زبانی ساده، مسائل «قدوری»، «المختار»، «الکنز» و «الوقایه» را در کتابی گردآوری و تدوین نمایم. من نیز به درخواستشان لبّیک گفته و دست به کار شدم و علاوه برکتب مزبور، پارهای از مسائل کتابهای «المجمع» و «هدایه» را نیز بر این مجموعه، افزودم و مواضع اختلافی – که در میان ائمهی ما، معمول و متداول بود – را نیز واضح و روشن ساختم، و از میان اقوال و نظریاتِ بزرگان مذهب، هر کدام که راجحتر و صحیحتر بود، مقدم داشتم و بقیهی آراء و نظریات را پس از آن بیان نمودم».
وی در ادامه – پیرامون وجه تسمیهی کتاب به «ملتقی الأبحر» – میگوید: «… چون این کتاب، مجموعهای گردآوری شده از چندکتاب بود، عنوان آن را «ملتقی الابحر» نهادم، تا اسم با مُسمّایش، همخوانی و تناسب داشته باشد.»[۱]
این کتاب، با وجود حجم اندکش از نظم و ترتیبی زیبا برخوردار است (و از پیچیدگیها و درهمآمیختگیهای فقهی، عاری است.)
نویسندهی کتاب مزبور، در هر کجا که واژههای «خلافاً لهما» (برخلاف آن دو)، یا «قالا» (آن دو گفتند) و یا «عندهما» (از دیدگاه آن دو) را بدون قرینهای که دلالت بر مرجع ضمایر کند را میآورد، مرادش «ابویوسف و محمد بن حسن شیبانی» میباشد.
و در هر کجا که، نخست نام امام محمد بن حسن را ذکر میکند و پس ازآن واژههای «خلافاً لهما» یا «قالا» و یا «عند هما» را میآورد، مرادش «شیخین» (امام ابوحنیفه و ابویوسف) میباشد.
[۱]– «ملتقی الأبحر مع شرحه مجمع الأنهر »اثر شیخ زاده (۱/۸۰۷)