توسل جستن به سوی الله متعال به واسطۀ ذات شخصی که الله او را دوست دارد، مانند: پیامبران و غیر ایشان – بدون اینکه در زمینه چیزی وجود داشته باشد که الله تعالی آن را دوست دارد، از قبیل: توسل به ایمان و عمل صالح – عقلا و شرعا باطل است.
اما رد این مسئله از منظر عقل بدین دلیل است که محبت الله متعال مر شخص معینی را باعث این شده نمیتواند که کسی به ذات آن شخص توسل کند حاجات او بر آورده شود، اگر در توسل شونده و درخواست کننده سبب دیگری – که باعث قضای حاجات است – وجود نداشته باشد، اما اگر از متوسل شونده برای درخواست کننده دعا کند، یا فرد توسل کننده با ایمان خود و اطاعتش از پیامبر صلی الله علیه و سلم متوسل شود، اینگونه توسل جستن بدون شک وسیله صحیح میباشد (چون فرد با ایمان خود و اطاعتش از پیامبر، متوسل گردیده نه به خود ذات پیامبر).
اما تنها خود ذات محبوب او، پس چه وسیلهای میتواند در آن باشد، مادامیکه در فرد توسل کننده سببی که به آن امر شده – مانند ایمان به پیامبر و پیروی از او – وجود نداشته باشد؟!.
به همین دلیل اگر کافری – که به پیامبر ایمان ندارد – به ذات پیامبر صلی الله علیه و سلم متوسل شود و محبت پیامبر هم داشته باشد، این توسلش هیچ سودی به او نمیرساند (چون شرط ایمان و طاعت در او وجود ندارد)، اما فرد مومنی – که به رسول الله ایمان دارد – پس ایمانش به پیامبر به او نفع میرساند، (و او میتواند به این ایمانش به پیامبر، متوسل گردد نه اینکه به ذات پیامبر متوسل شود) و این نوع توسل از بزرگترین وسیلههاست.
چنانکه الله تعالی میفرماید: ﴿رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِیٗا یُنَادِی لِلۡإِیمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّکُمۡ فََٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرۡ عَنَّا سَیَِّٔاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ١٩٣﴾ [آل عمران: ۱۹۳]. «پروردگارا! ما شنیدیم صدا کنندهای را که (مردم را) به سوی ایمان صدا میکرد، پس ما ایمان آوردیم. پروردگارا! گناهان ما را بیامرز و بدیهای ما را بپوشان و ما را با نیکان بمیران».
اینجا ملاحظه میشود که آنها با توسل به ایمان و اطاعتشان از پیامبران الله، به الله توسل جستهاند نه به ذات پیامبران بدون اینکه عمل صالحی داشته باشند.