متضاد آن انکار (الحاد) صفات، اسماء و آیات الهی است که سه بخش است:
اول: انکار (الحاد) مشرکانی که خداوند را از آنچه که بدان متصف است، دور نمودند و بتهایشان را به آن صفات خواندند. پس بر آنها میافزودند و از آنها کم مینمودند.
اینگونه بود که آنها کلمه ی «لات» را از صفت «الاله» و کلمه ی «العزی» را از صفت «العزیز» و کلمه ی «منات» از صفت «المنان» مشتق کردند.
دوم: کفر کسانی که برای صفات الهی کیفیت قائل شدند و صفات خداوند را به صفات مخلوقاتش تشبیه کردند و این دسته در نقطه مقابل کفر (الحاد) مشرکان قرار دارند. آنها مخلوق را با پروردگار جهانیان مساوی دانستند و او را مانند جسم مخلوقات تصور نمودهاند در حالی که از این معایب پاک و مبرا است.
سوم: کفر کسانی که صفات الهی را نفی و آنها را تعطیل مینمایند و این بخش خود بر دو قسم است:
دستهای لفظ اسماء خداوند را برای ذات الهی ثابت میدانند (دلالت انطباقی) و آنچه از کمال را که این اسماء در برمیگیرند (دلالت ضمنی را) از خداوند نفی میکنند. مثلاً خداوند را «رحمان» و «رحیم» بدون رحمت و «علیم» بیعلم، «سمیع» بدون شنوایی، «بصیر» بدون دیدن و «قدیر» بیقدرتمیدانند و بقیه مقتضیات ضمنی را نیز اینگونه از اسماءِ آنها جدا ساختهاند.
دستهای دیگر صراحتاً اسماء الهی و آنچه را که در بر میگیرند کاملاً از ذات اقدسی خداوندی نفی میکنند و او را با عدم محض که نه اسم و نه صفتی دارد، توصیف میکنند. خداوند پاک و منزه و برتر از آن است که ظالمین و منکرین و ملحدین میگویند.
{رَّبُّ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا فَاعْبُدْهُ وَاصْطَبِرْ لِعِبَادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیّاً} ( مریم ۶۵ ).
«پروردگار آسمانها و زمین و آنچه میان این دو است. پس تنها او را پرستش کن، و بر عبادت او ماندگار و شکیبا باش. آیا شبیه و همانندی برای خدا پیدا خواهی کرد (تا دست نیاز به سوی او دراز کنی؟)»
{لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ} ( شوری ۱۱ ).
«هیچ چیزی همانند خدا نیست (و نه او در ذات و صفات به چیزی از چیزهای آسمان و زمین می ماند، و نه چیزی از چیزهای آسمان و زمین در ذات و صفات بدو می مانند) و او شنوا و بینا است».
{یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً} ( طه ۱۱۰ ).
«خدا می داند آنچه را که (مردمان) در پیش دارند و (در آخرت بدان گرفتار می آیند، و می داند) آنچه را (در دنیا انجام داده اند و) که پشت سر گذاشته اند، ولی آنان از (کار و بار و حکمت) آفریدگار آگاهی ندارند».