مبطلات وضوء

۱- آنچه از دو راه جلو و عقب خارج می‌شود مانند ادرار، مدفوع و باد، به دلیل فرموده خداوند متعال: ” أَوْ جَاْءَ أَحَدٌ مِّنْکُمْ مِنَ الغَاْئِطِ ” (مائده : ۶)، «یا اینکه یکی از شما قضای حاجت برگشتید»، و به دلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه و سلم: ” لایقبل الله صلاه أحدکم إذا أحدث حتی یتوضا، فقال رجل من حضرموت : ماالحدث یا أبا هریره؟ قال : فساء أو ضراط ” (متفق علیه)، «هرگاه یکی از شما بی‌وضو شد تا وضو نگیرد خداوند نمازش را قبول نمی‌کند، مردی از حضرموت گفت ای ابوهریره بی‌وضویی چیست؟ ابوهریره گفت : بیرون شدن باد بدون صدا یا با صدا، از شکم»، و خروج مذی و ودی نیز وضوء را باطل میکند، عن ابن عباس رضی الله عنهما قال : ” المنی و الودی و المذی، أما المنی فهوالذی منه الغسل، و أما الودی و المذی فقال : اغسل ذکرک أو مذاکیرک و توضأ وضوءک للصلاه ” (روایت ابوداود ۱۹۰)، «ابن عباس در خصوص منی و ودی و مذی گفت : منی آن است که با خارج شدن آن غسل واجب می‌گردد و اما با خروج ودی و مذی گفت آلت تناسلی و اطراف آن را بشوی سپس مانند وضوی نماز وضو بگیر».

۲- خواب عمیقی که با آن شعور و ادراک باقی نماند، خواه مقعد به زمین چسبیده باشد یا خیر، به دلیل حدیث صفوان بن عسال که گفت : ” کان رسول الله صلی الله علیه و سلم یأمرنا إذا کنا سفرا أن لا ننزع خفافنا ثلاثه أیام ولیالیهن، إلا من جنابه، لکن من غائط وبول و نوم ” (روایت نسائی ۱۲۳)، «پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما دستور می‌داد که در مسافرت خف‌هایمان را به مدت سه شبانه‌روز به خاطر مدفوع، ادرار و خواب در نیاوریم، مگر در حالت جنابت، در این حدیث، پیامبر صلی الله علیه و سلم بین خواب و ادرار و مدفوع (برای باطل شدن وضو) فرقی قایل نشده است. از علی رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود : ” العین و کاءالسه فمن نام فلیتوضا ” (روایت ابن ماجه ۳۸۶)، «چشم، بند مقعد است، پس هر کس خواب رفت وضو بگیرد» (وِکاء – به کسر واو – نخی است که با آن سرمشک یا کیسه را می‌بندند، و سَهِ: به فتح سین مهمل و کسرهاء مخفف، مقعد است، و معنی آن این است که بیداری، بند مقعد و محافظ آن است، چون شخص در بیداری آنچه از او خارج شود را، احساس می‌کند (نیل الأوطار).
 
۳- زائل شدن عقل به خاطر مستی یا بیماری، چون شدت غفلت در این موارد، بیش از خواب است.
۴- لمس کردن شرمگاه بدون مانع، با شهوت : به دلیل فرموده پیامبر صلی الله علیه و سلم : ” من مس ذکره فلیتوضا ” (روایت ابن ماجه ۳۸۸)، «هرکس شرمگاهش را لمس کرد باید وضو بگیرد»، در حدیثی دیگر می‌فرماید : ” هل هو إلا بضعه منک “، (روایت ابن ماجه ۳۹۲)، «آیا بیش از این نیست که آن تکه گوشتی از بدنت است؟». زمانی آلت تناسلی، تکه گوشتی از بدن به حساب می‌آید، که لمس کردن آن همراه با شهوت نباشد؛ زیرا در این حالت می‌توان لمس آن را به لمس عضوی دیگر از بدن تشبیه کرد؛ ولی اگر با شهوت لمس شود دیگر نمی‌توان آن را به عضوی دیگر تشبیه کرد چون دیگر اعضای بدن عادتاً با شهوت همراه نیست، و این همانطور که می‌دانید واضح است (تمام المنه – البانی).
 
۵- خوردن گوشت شتر : در این مسئله علماء اختلاف نظر دارند، و برخی از علماء خوردن گوشت شتر از مبطلات وضوء میدانند بدلیل حدیث براء بن عازب رضی الله عنه از پیامبر صلی الله علیه و سلم که فرمود : ” توضئوا من لحوم الإبل، ولاتوضئوا من لحوم الغنم ” (روایت ابن ماجه ۴۰۱)، «از خوردن گوشت شتر وضو بگیرید ولی از خوردن گوشت گوسفند وضو نگیرید»، و از جابربن سمره رضی الله عنه روایت است که مردی از پیامبر صلی الله علیه و سلم پرسید: ” أأتوضأ من لحوم الغنم؟ قال إن شئت توضأ و إن شئت ل اتتوضأ : قال : أأتوضا من لحوم الإبل؟ قال : نعم توضأ من لحوم الإبل ” (روایت مسلم)، «آیا بعد از خوردن گوشت گوسفند وضو بگیرم؟ پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود : اگر خواستی وضو بگیر و اگر خواستی وضو نگیر، گفت آیا بعد از خوردن گوشت شتر وضو بگیرم؟ فرمود بله بعد از خوردن گوشت شتر وضو بگیر».

چیزهایی که وضوء را باطل نمیکند عبارتند از:

۱- خون: خروج خون از بدن اگر کم باشد وضوء را باطل نمیکند ولی اگر زیاد باشد (مثلا حجامه کند و یا زخمی شود)، نظر جمهور علماء و قول صحیحتر اینست که وضوء را باطل نمیکند، ولی حنابله خروج خون زیاد از بدن را از مبطلات وضوء میدانند، ولی حدیثی که به آن استدلال میکنند ضعیف هست، بنابراین خروج خون زیاد نیز وضوء را باطل نمیکند اما بهتر است احتیاطا و برای خروج از خلاف اگر خون زیادی از بدن خارج شود وضوء گرفت، ولی ناگفته نماند که اگر خون از سبیلین (شرمگاه و مقعد) خارج شود وضوء را باطل میکند.

۲- استفراغ: از مبطلات وضوء نیست، زیرا هیچ دلیلی وجود ندارد.

۳- لمس کردن زن با شهوت و یا بدون شهوت: این مسئله مورد خلاف علماء هست، ولی قول راجح آنست که لمس کردن زن (چه محرم و چه غیر محرم) وضوء را باطل  نمیکند، چه با شهوت باشد و چه بدون شهوت، مگر اینکه مذی خارج شود، که در اینصورت وضوئش باطل مشیود و باید اثر مذی را بشوید، ولی باز هم برای خروج از خلاف، اگر زنی را لمس کند میتواند وضوء بگیرد.